kidologlogo

Narsist Ne Demek?

Narsisizim, narsist kişinin zihinsel ve bedensel olarak kendine hayran olma durumuna genel olarak verilen isimdir. Kabaca kişinin kendine duyduğu aşırı güvenden dolayı oluşan kendine aşık olma durumu diye de açıklanabilir. Kelime kökeni Yunan mitolojisindeki Narkissos'dan alır.



Narsist Nedir?

Narsist, kendini aşırı şekilde beğenme, büyüklenme ve kendine hayran olma durumudur. Bu durum, psikolojik bir rahatsızlık olarak görülür. Bu yaşanan duygu, narsist nedir sorusunun cevabı olarak açıklanabilir. Narsist kişilik bozukluğu olan kişilerde, sürekli olarak üstünlük duygusu vardır. Bulundukları ortamda en çok dikkat çeken kişi olmayı isterler. Sürekli olarak beğenilme gereksinimi duyarlar.

Empati yapma özellikleri yoktur. Yaptıkları her şeyde çevreden takdir görmeyi beklerler. Sürekli övülmekten hoşlanırlar. İnsanlar üzerinde hayranlık algısı oluşturmak narsist olan kişileri mutlu eder. Dışarıdan bakıldığında mesafeli, soğuk ve kibirli görünürler. Fakat içten içe kırılgan bir yapıları vardır. İncinmekten korkarlar. Kendilerine verdikleri değerde eksiklikler bulunur. Aşırı özgüvenli görünseler de aslında öyle değildir. Bunu dışarıya yansıtmaksa en büyük korkularıdır. 



Narsistik Örüntü Nedir?

Narsistik örüntü kendini aşırı önemsemek, diğerlerini yok saymak, bu sebeple de kişilerarası ilişkilerde sorunlar yaşamak olarak tanımlanabilir. Ancak bu örüntünün daima olumsuz sonuçlara yol açmayacağı da bilinmektedir. Bireyin benliğine ilişkin olumlu algısı ve başkalarına empati ile yaklaşma becerisine sahip olması, sağlıklı ve normal narsizm olarak kabul görür. Normal narsizmin kişinin gayelerine ulaşması için ilerlemesine ve bireysel yenilgilerinden sonra ayağa kalkma gücü bulması açısından koruyucu etkiye sahip olduğu kaydedilmiştir.

Narsist bireyler, diğer insanlarla empati kurmakta güçlük çekerler ve başkalarına karşı küçümseyicidirler. Narsistlerle uğraşmak bu nedenle çok zordur. Toplumumuzun giderek narsist hale gelip gelmediği konusunda her zaman tartışmalar vardır. İnsanlar sadece başarılarına ve kendilerini mükemmel ifade etmelerine mi odaklanıyor? Bunun net bir cevabı yok. Ancak narsisizm, insanları uzun zamandır meşgul eden bir olgudur. Yunan mitolojisinde bile, kendi yansımasına âşık olan ve diğer herkesin sevgisini reddeden bir genç olan Narcissus'u bulabilirsiniz. Narsistliğin hikayesi olan Narkissos ve Echo'nun hikâyesi sayfamızın sonunda ulaşabilirsiniz.



Narsist Kişilik Bozukluğu

Narsist kişilik bozukluğu olan kişiler, kendilerine duydukları hayranlıktan dolayı başkalarının fikir, düşünce ve isteklerine ilgi göstermeyen, saygı duymayan kişilerdir. Narsist kişiler amaçlarına isteklerine ulaşmak için karşılarındaki kişinin fikir, düşünce ve haklarına saygı göstermeksizin ve gerçeklerle uyumlu olmasa bile daima kendilerini haklı çıkarmak uğruna, her durumda hak idda ederek en üst ve tek olmak isterler. Empatiden yoksun insanlardır. Karşılarındaki kişiyi anlayamazlar ve anlamak da istemezler. Her şey sadece onlar için ve onlarla vardır. Var olan her şey onlar için ve onların amaçlarına hizmet etmelidir.

Narsistik kişilik bozukluğu, aşırı dikkat ve tanınma ihtiyacı ile karakterize edilir. Genellikle kendini beğenmiş veya kibirli tavrın arkasında acı ve ıstırap vardır ve temelde zayıf bir benlik bulunur. Narsist bir kişiliğe sahip insanlar, aşırı derecede dikkat, onay ve beğeniye ihtiyaç duyarlar. Genellikle kibirleri ve kendilerini idealleştirmeleri ile öne çıkarlar. Eleştiriye dayanamazlar ve başarısızlık onları ciddi krizlere sürükleyebilir.

Karşı tarafın fikir, düşünce ve hareketleri, amaçlarına hizmet ettiği sürece vardır, aksi durumun söz konusu olduğu hallerde bu fikir ve hareketler narsist kişilik bozukluğu yaşayan birey için kabul edilemez düşüncelerdir. Bu kişiler gerçek dışı bile olsa, sadece kendi çıkarlarına hizmet eden, kişisel plan ve hedeflerine ulaşmak yolunda maddi ve manevi çıkarları için yaptıkları planlar sonucu hedeflerine ulaşamadıklarında kendi sınırsız öfkelerine hâkim olamaz, saldırganlaşır, daha ileriki safhada çöker, hatta ağır psikotik durumla karşılaşırlar. Çünkü bu onların güven algısını zedeler.


Narsistik Kişilik Bozukluğu Belirtileri

Narsistik kişilik bozukluğu, insanların sosyokültürel çevrenin beklentilerinden önemli ölçüde sapan davranış, düşünce ve duygularda belirli bir kalıp göstermesidir. Bu esnek olmayan kişilik özellikleri, sosyal, mesleki ve/veya diğer alanlarda acı çekmeye yol açar. Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayısal el kitabına göre Narsistik kişilik bozukluğu belirtileri, narsizimin belirtileri değişir. 

Özel ve benzersiz olduklarına ve yalnızca özel veya saygın kişiler tarafından anlaşıldıklarına inanırlar. Karşı taraftan aşırı hayranlık beklerler. Başkalarının kendilerine özel ayrıcalıklı muamelede bulunmalarını ve otomatik olarak onların beklentilerine yanıt vermelerini isterler.

Hedeflerine ulaşabilmek için başkalarından faydalanırlar. Empatinin zerresi yoktur. Her olayı kendi taraflarından yorumlarlar. Başkalarını aşırı derecede kıskanır veya başkalarının onları kıskandığına inanır. Bununla birlikte, narsistik kişilik bozukluğu belirtileri her zaman o kadar net değildir. Etkilenenlerden bazıları kibirlerini açıkça göstermezler. Belirtiler ancak çok yakından bakıldığında görülebilir.

Narsist kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler, bulundukları ortamda ilgi odağının kendileri olmasını isterler. Karşılarındaki insanları dinlemekten hoşlanmazlar. Kendilerine karşı üstün davranan kişilerin tavrından hoşlanmazlar. Yeniliğe açık değildirler. Yaşanan hemen her konuda kendilerini haklı görürler. Fazla kuralcılıktan hoşlanmazlar. Küçük olaylara çabuk sinirlenir.

Yaşanan olumsuz durumlardan genelde karşı tarafı sorumlu tutarlar. Kendi açılarından yaptıkları planlar tutmadığında öfkelenebilirler. Kendilerine hâkim olamayıp, saldırganlaşabilirler. Hep tek olmak isterler. Sürekli karşılarındaki insanı manipüle edici davranışlarda bulunurlar. Narsistler her zaman herkese karşı benmerkezcidir. 



Narsist Kişilik Bozukluğunun Nedenleri 

Temel nedenleri, genellikle çocukluktan kaynaklıdır. Çocukken çevreden aşırı şekilde övgü görme, gereğinden fazla hoşgörü narsist kişilik bozukluğuna neden olabilir. Bazen de aileden fazla baskı görme de buna neden olabilir. Herhangi bir istismar yaşama durumunda çocukta kişilik bozukluğuna yol açabilir. Kişi yaptığı hiçbir işte onaylanma ve takdir görme durumu yaşamadıysa, bu da olumsuz bir etkendir. Özellikle çocukluk çağlarındaki anne ile olan iletişim çok önemlidir.

Eğer aile, çocuktan sürekli olarak en zeki, en çalışkan olmasını beklerse, bu durum bir denge problemine yol açabilir. Çocuk yetiştirirken çocuğun kendi becerilerini ortaya çıkarmasını beklemek daha doğrudur. Överken de aşırıya kaçmak çok yanlıştır. 

 



Narsist Kişilik Bozukluğu Gösteren Bireylerin Genel Özellikleri

Narsist kişilik bozukluğu olan kişiler çevrelerince, manipülatif, buyurgan, bencil, eleştiriye tahammülü olmayan özellikler gösterirler. Hatta eleştiriyi kişisel saldırganlık olarak gören ve bu durum karşısında şiddete ulaşabilecek tepkiler veren kişiler olarak görülürler.

 



NARSİST KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

  • İnsanları yönetmekte başarılı olurlar
  • Kendi düşüncelerini pazarlamakta usta davranırlar
  • Karşı taraftan ilgi beklerler
  • Lider özelliklidirler 
  • Eleştirildiklerinde öfkelenirler
  • Sömürücüdürler
  • İnsanları kolay manipüle ederler
  • Başkalarının düşünceleri üzerine kafa yormazlar.

 



Narsist Kişilik Biçimi Olan Bireylerin Özellikleri

 



  • Kendilerine dair olumsuz değerlendirmelere duyarlı davranır ve yapılan eleştirileri kucaklayabilir. 
  • Başka kişilerle ilişkilerinde de açıkgözlüdürler ve diğer insanları yönetmekte başarılı olurlar. 
  • Kendini ve kendi düşüncelerini pazarlamakta usta davranırlar. 
  • Lider özellikli, hep lider kalmak isteyen ve bunu seven yarışmacı kimselerdir. 
  • Zamanla bu kişiler empati yeteneklerini de geliştirmeyi öğrenebilirler.

 



Narsist Kişilik Bozukluğu Olan Bireylerin Özellikleri

  • Eleştirildiklerinde öfkelenirler.
  • Bir şeyi yapamadıklarında kendilerini aşağılık hissederler. 
  • Sürekli büyüklenirler. 
  • Sömürücüdürler. 
  • İnsanları kolay manipüle ederler. 
  • Özel olduklarını düşündükleri için karşı tarafa değer göstermekten kaçınmakla beraber hep karşı taraftan ilgi beklerler. 
  • Sonuç alacakları her yolu mübah sayarlar. ,
  • Başkalarının düşünceleri ve hissiyatları üzerine kafa yormazlar.

 

Narsistik kişilik bozukluğu olan bireyi tanıyabilmek kolay değildir. Dışarıdan bakıldığında rengarenk, şaşalı ve mutluluk verici insanlar olarak görünürler. İçeriden bakıldığında ise bencil, tutarsız ve yalancıdırlar. Sürekli karşı tarafı manipüle ederler. Davranışları yapmacıktır. Hüküm sürmediği ortamlarda mağdur konumuna düşerler. 

Eğer narsistik yapıyı desteklemeyen bir eşle evlilerse, o eş bu evliliği yürütmekte zorlanır. Empati yetenekleri pek olmağı için suç işleyebilirler. Övülmek istiyorsa, verici olurlar. Bu tiplerin kapitalist toplum içinde kendilerini var etme olasılıkları yüksektir. Çünkü sömürgenlerdir. Duygu, emek para, sevgi ne varsa posasını çıkarana kadar sömürüler. Güce, şan şöhrete değer verirler. Kaypaklık potansiyelleri vardır. İkili ilişkilerinde uzaklaştıkça kovalar, karşı taraf yaklaşınca kendileri kaçarlar.

Bu saydığım narsist özelliklerde eşiniz, müdürünüz, arkadaşınız olabilir. Bu tip kişiler ruhsal bir yıkıma uğramadıkça veya ek bir bozukluk çıkmadıkça pek ruh sağlığı uzmanına başvurmazlar. Çünkü onlar için destek almak demek aşağılanmak demektir. Zaten tedaviye gelseler bile uzmandan ayrıcalıklı tedavi veya ayrıcalıklı davranış beklerler.

Psikolojik Destek ve Danışma İçin; Işıl BAHAR 



Narsistik Kişilik Bozukluğu Teşhisi

Narsistik kişilik bozukluğunun teşhisi için bir psikiyatriste veya psikoterapiste danışılmalıdır. Tanı kriterlerine dayalı olarak belirli sorulara dayanarak teşhis konulabilir. Narsistik kişilik bozukluğu teşhisi konulurken hastaya şu sorular sorulur. Hayatta harika şeyler yaptığınızı düşünüyor musunuz? Sık sık başkalarının sizin büyüklüğünüzü göremediği izlenimine kapılıyor musunuz? Ya da başkalarının duyguları ve ilgi alanları ile uğraşmayı yorucu buluyor musunuz?

Ayrıca terapist, yakın aile üyelerine etkilenen kişiyi nasıl deneyimlediklerini de soracaktır. Teşhis koyarken, histrionik kişilik bozukluğu (benmerkezci ve teatral davranışla karakterize edilen) ve Borderline kişilik bozukluğu gibi hastalıklardan ayırt etmek önemlidir. Pek çok hasta, "narsistik kişilik bozukluğu" teşhisini kendi şahsına yönelik bir saldırı olarak algılar. Klinik tablonun arka planı hakkında iyi bir açıklama çok önemlidir.

Teşhis, etkilenen kişiyi yargılamak için değil, kendisini ve çevresini daha iyi anlamasına yardımcı olmak içindir. Bu anlayış, hem etkilenenler hem de yakınları için çok rahatlatıcı olmaktadır.

 



Narsist Kişilik Bozukluğu Tedavisi Nelerdir

Narsistler tedaviye oldukça zor ikna edilir. Çünkü terapi görmeyi genelde zayıflık olarak görürler. Konuşarak, psikolojik danışmanlık alarak terapi görebilirler. Fakat bu durum narsistlerde uzun süre sonra sonuç verebilir. Bireysel davranışçı terapisi, kişilerin davranışlarına yön verme amaçlı yapılan bir tedavidir. Narsistlerde biraz daha kısa sürede sonuç verebilir. Bir de ilaç tedavisi vardır. Bu da geçici bir tedavi olarak görülür. Kalıcı etki sağlamadığı için fazla uygulanan bir yöntem değildir. 



Narsist Kişilik Bozukluğu Olan Bireylerle Nasıl Baş Edilir?

Narsist kişilik bozukluğu olan bireyler ile birlikte olduğumuz zaman, her alanda uygulayacağı manipülatif davranışları sınırlandırmalıyız. Narsist kişi karşısında kendimizi zayıf gösterecek onun egosunu besleyecek davranışlardan kaçınmalıyız. Onu değiştirme düzeltme çalışmasına girmemeli ona karşı, olumlu, olumsuz düşüncelerimizi net bir şekilde ifade etmeliyiz. Davranışlarımız kesin ve sınırları belirli olmalıdır.



Narsist Kişilik Bozukluğu Olan Birine Nasıl Davranılması Gerekir?

Narsist nedir, diye düşünülünce, o kişiye karşı davranışlarda belirli bir sınır olmalıdır. Karşıdaki kişiyi kaybetme korkusu varsa eğer, bu yansıtılmalıdır. Duygusal ve psikolojik olarak, manipüle etmeye çalışırsa, bu duruma engel olmak gerekir. Narsist nedir, sorusunun cevabı olarak düşünülen kişiye karşı suçluluk duygusu yansıtılmamalıdır. Narsist kişiyi sürekli övme gibi davranışlardan kaçınılması gerekir. 

 


Narsistik Kişiliğin Yarattığı Problemler

Narsistik kişiliğin yarattığı problemler ise, kişi olumlu kendilik algısına yönelik tehdit algılandığında, savunma mekanizmaları yaşadığı durumlara karşı çaresiz kaldığında ve doğru başa çıkma stratejilerini geliştiremediğinde, yaşamındaki işlevsellikte bozulduğunda kendini gösterir. Bu duruma patolojik/sağlıksız narsizm adı verilir.  

Ayrıca narsizmin bazı kuramlara göre bir kişilik bozukluğu, bazı kuramlara göre ise bir kişilik örgütlenmesi olduğu kabul edilir. Yani her gördüğümüz narsistik örüntüye/yapıya/biçime sahip olan kişi sağlıksız tepkiler geliştiriyor diyemeyiz. Zaten toplumda narsistik kişilik bozukluğunun görülme sıklığı %1 gibi az bir orandır. 

Genelde de narsistik kişilik bozukluğu tanısı alan kişilerin %70 kadarı erkektir. Amerikan Psikiyatri Derneği’nin psikiyatrik tanı kitabı olan Dsm-5’e göre yapılan bu yeni çalışmalarla beraber patolojik narsizm kavramının, narsistik kişilik bozukluğu kavramına denk düştüğüne dikkat çekilmiştir. Bu bozukluğun daha çok genç yetişkinlik (20-40 yaş) döneminde başladığı belirtilmiştir.

 




Narsizmin Psikolojik Kökeni

Narsizm ilk olarak batı kökenli çalışmacılar tarafından mitolojik öge olan avcı Narcissus’ yla ilişkilendirilmiştir. Bu mitolojik karakter suda görünen yansımasının ona ait bir yansıma olduğunu fark etmeden kendine aşık olup, yakınlaşmak isterken boğularak ölür.

Narsizm psikolojik kökenine bakıldığında yaşamın erken yıllarında ebeveyn-çocuk ilişkisindeki bozuk ya da yetersiz yapının bir ürünü olarak karşımıza çıkar. Ebeveynin, çocuğun gelişim çağına yönelik gereksinimlerini karşılamak yerine çocuğu kötüye kullandığı gözlemlenmiştir. Böyle bir ebeveyn ile büyüyen çocuğun güncel yaşamındaki hareketleri çocukluğunda çaresiz bırakıldığı şartlara karşı ürettiği, ilkel ve uyum bozan davranış kalıplarından oluşur. 

Narsist kişilerin geçmişinde çok sık rastlanan bir özellik, soğuk ebeveyn figürleridir. Aile yapıları incelendiğinde, evde yüzeysel şekilde işlev gören ama büyük ölçüde duygusuz, ilgisiz ve söze dökülmemiş, kinci saldırganlığa sahip olan bir ebeveyn figürü görülmektedir. Çocuk böyle bir çevrede susturulduğu, gücendirildiği ve saldırganlık geliştirdiği için büyüdüğünde aşırı haset ve nefrete karşı kendini savunma ihtiyacı hisseder.



Narsist Narkissos ve Echo'nun Hikâyesi

Çok güzel bir peri kızı olan Echo ormanda gezerken bir avcı görür. Bu avcı o kadar yakışıklıdır ki, Echo ilk görüşte âşık olur. Echo aşkına karşılık bulamaz. Yaşadığı aşk günden güne onu tüketir ve ölür. Olimposlu büyükler bu duruma çok kızarlar ve Narkissos'u cezalandırma kararı alırlar. Narkissos bir gün ormanda avlanırken su içmek için dere kıyısına gelir.

Tam su içeceği esnada kendini fark eder. Sudaki aksine öyle büyük bir hayranlık duyar ki gözlerini bu yansımadan alamaz. Olduğu yerde kala kalır. Echo gibi duyduğu aşktan tükenir. Ölünceye kadar kendini seyreder. Onun ölümüyle bedeninin bulunduğu yerde nergis çiçekleri yeşerir. İşte psikolojide de yer özseverlik duygusu, Yunan mitolojisinden etkilenerek Narkissos’dan, Narsist terimi ortaya çıkar.

739017

Kişi Okudu

Kidolog
KidologLogo

TR

Teknik Destek
(10:00-23:59)

+90(850) 840 11 39

App Store

Google Play

Spotify

karekod

' Bilinçli ebeveynler mutlu nesiller '

* Kidolog E-Bülten Üyeliği ile Bizden Haberdar Olun

© 2024 kidolog.com /Tüm hakları saklıdır.