Çocuk Yogasına Gelişimsel Bakış

Çocuk Gelişiminde Motor Beceriler ve Çocuk Yogası

Çocukların gelişmesi, öğrenebilmesi, enerjilerini atabilmesi ya da enerji toplayabilmesi, sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesi için harekete ihtiyaçları vardır.

Çoğu zaman çocukların çok hareketli olduğundan söz edilir. Aslında bu hareketlilik onların bedenlerini keşfetmeleri, nesneleri tanıyabilmeleri, sınırlarını öğrenmeleri, yeteneklerini geliştirmeleri, hareketlerde ustalaşmalarını ve motor becerilerde gelişmelerini sağlamaktadır.

Çoğu zaman okul öncesi dönemdeki (36-72 ay) çocuklar için ‘’kıpır kıpır, yerinde duramıyor’’ ifadeleri kullanılsa da bebekler de oldukça hareketlidir.

Bebeklik döneminde (0-24 ay) ilk aylarda bebekler bedenini keşfetmeye çalışır. Bu dönem Jean Piaget’nin Bilişsel Gelişim Kuramı’nda Duyu (Sensory) Motor Dönemi olarak adlandırılmaktadır. Duyu Motor Dönemi’nde bebekler ellerini inceler, çevirir, ağzına götürür, ayaklarını kendine çeker, kolları arasına alır, sağa sola bedenini hareket ettirir. İki aydan itibaren kas gelişimi ile birlikte başını, sırtını, gövdesini dik tutmaya çalışır. Yaklaşık dört ay civarında kas kuvveti artıp denge becerileri geliştikçe destekli, yedi ay civarında desteksiz oturmaya başlar. Desteksiz oturma ile birlikte bedenini daha iyi koordine edebilen bebek sağa sola öne hamlelerde bulunur. Uzanma, yakalama, kavrama becerileri ile daha özelleşmiş hareketler yapmaya başlar. Nesneleri manipüle eder, yakalar çevirir, inceler.

Bebekler dokuz ay civarına geldiklerinde emekler ve sıralar. Emekleme ve sıralama, gövde üstünde sürünme becerileri ile gelişir. Sürünme ile birlikte gövde hakimiyeti iyice gelişir, kaslar daha da güçlenir. Tüm bunlar bebeğin ileriki dönemde yürüme becerisini kazanabilmesinin önkoşuludur. Artık iki ayağı üzerinde dengede durabilmesi için gücünü kontrol edebilmeyi, gücünü her iki bacağına eşit aktarabilme becerisini kazanan bebekler on iki ay civarında yürüme becerisini kazanırlar.

Çocuk yogası konusunda detaylı bilgi ve seans almak için tıklayınız.

Tüm bu süreçlerde bebek hep hareket halindedir. Hareketleri sayesinde keşfeder, gelişir, öğrenir ve eğlenirler. Denemesine fırsat tanınan, güvenli hareket alanı sunulan bebeklerin kasları daha iyi gelişir.

Gelişimde bireysel farklılıklar olduğu için becerilerin kazanıldığı aylar, bebeğin genetiği, mizacı, çevresi, sunulan uyaranlar, sağlık durumu gibi pek çok faktörden etkilenmektedir.

Erken çocukluk döneminde (okul öncesi/36-72 ay) ise çocuklar koşma, zıplama, atlama, çömelme, yuvarlanma, yön değiştirme, sıçrama, ritmik hareket etme becerilerini kazanır ve bu becerileri geliştirirler. Bu dönemdeki çocuklar hareket becerilerinde ustalaşmak için sık tekrara, bol bol deneyime ihtiyaç duyarlar. Ayrıca ihtiyaçları olan enerjiyi depolayabilmeleri, ihtiyaçlarından fazla olan enerjiyi de boşaltabilmeleri için hareket etmelidir.

Çocuklar doğaları gereği hareketli olsa da onları bu hareketten uzaklaştıran pek çok etken de mevcuttur.

Günümüzde artan dijitalleşme ile çocukların çok fazla ekrana maruz kaldıkları herkesçe bilinmektedir. Ekran karşısında uzun süreler sabit ve pasif konumda kalmak çocukların başta motor ve sosyal duygusal gelişimleri olmak üzere beden ve ruh sağlıklarını da olumsuz etkilemektedir.

Ayrıca kentsel yaşamın getirdiği zorunluluklar nedeniyle vaktinin çoğunu kapalı ortamda (evde, binalarda) geçirmek zorunda kalan çocuklar doğadan da kopmaktadır. Doğal yaşamdan uzaklaştıkça doğa ve diğer canlı türlerine karşı da yabancılaşmaktadır.

İşte çocuk yogası tam bu ihtiyaca cevap vermektedir; hareket ve doğaya (evrene, öze) dönüş!

Yoganın tarihi oldukça eski olsa da çocuk yogası kavramı günümüzde daha popüler hale gelmiştir. Çocukların yoga yapıp yapamayacağı konusunda farklı görüşler olsa da çocuk yogası klasik yogadan oldukça farklıdır.

Çocuklar dünyayı oyun içinde öğrenirler. Çocuk yogası (2-7 yaş) da yogadaki temel unsurları oyunlaştırarak sunmaktadır. Yogadaki asanalar (poz, duruşlar), pranayama (nefes) ve meditasyon çocuklar için oyunlaştırılır ve çocuklar bir yoga pratiğinden çok kompozisyonlu oyun oynuyor gibidir. Bu kompozisyon içinde çocuk, asanalar ile bedenini hareket ettirir, motor becerilerini geliştirir, beden farkındalığı kazanır. Pranayama ile nefes çalışmaları yapar. Nefes çalışmaları çocuğun duygularını düzenlemesine yardımcı olurken var olan enerjisini harekete geçirir, açığa çıkarır ve çocuk nefesini kontrol etme becerisini kazanır. Meditasyon ise gevşeme, rahatlama, dinlenmedir.

Oyunlar genellikle doğadan ve hayvanlardan ilham alınarak uyarlanmaktadır. Doğadaki sesler ve oluşumlar (dağ, bulut, güneş, dere, şırıltı, gök gürlemesi, rüzgar vs.) hayvanların sesleri, duruşları, yaşamları, diğer canlılarla olan ilişkileri (kedi, köpek, sürüngenler, yürüyüşleri, arkadaş olma ritüelleri gibi) çocuk yogasının en büyük materyalleridir.

Çocuk, doğayı ve hayvanları taklit ederek kendi bedenine ilişkin farkındalığını geliştirdiği gibi çevresine ve diğer canlılara _yani felsefi anlamda yaşamın kendisine_ karşı da bir farkındalık geliştirmiş olacaktır.

Duygularını ve hareketlerini düzenlemekte zorlanan, hareket etmek için güdülenmeye ihtiyaç duyan, kaygılı, çekingen, sosyal becerilerde zorlanan çocuklar yoga sayesinde ihtiyaç duydukları beceriyi kazanabilecektir.

Çocuk yogası, çocukların ihtiyaç duyduğu hareketi eğlenceyle harmanlamaktadır. Çocuklar yoga sayesinde kendi bedenlerine ve zihinlerine katkı sağlarken doğayı ve diğer canlıları gözlemleme konusunda daha istekli ve meraklı, çevrelerine karşı daha duyarlı bireyler haline gelecektir.

Özetle çocuk yogası, basit anlamda drama, spor ya da egzersiz değil tüm gelişim alanlarını (bilişsel, dil, sosyal duygusal, kaba motor, ince motor) destekleyen bütüncül bir uygulamadır.