Yaygın Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Yaygın anksiyete bozukluğu belirtileri, tanı yöntemleri ve etkili tedavileri hakkında bilgi edinin, yaygın kaygılarla başa çıkmanın yollarını keşfedin!

Yaygın (Genel) Anksiyete Bozukluğu

Yaygın anksiyete bozukluğu günlük yaşamı sürdürmek hakkında sürekli ve aşırı derecede endişe haline neden olan bir akıl sağlığı sorunudur. İş, sağlık, ekonomik durumlar, okul ya da sosyal ilişkiler gibi konularda gerçekçi olmayan endişeler hayat kalitesini olumsuz yönde etkiler. Günlük şeylerle ilgili yoğun ve aşırı endişeler kontrol edilemez boyutta olur.

Yaygın anksiyete bozukluğu olan kişiler her zaman ve her durumda olabileceklerin en kötüsünü bekleme eğilimindedirler. Yaygın anksiyete bozukluğu olan kişiler, gün boyunca endişesini kontrol etmekte zorlanması yanı sıra bu bozukluğun belirtisi olan üç veya daha fazla semptom gösterdiğinde teşhis edilebilir.

Ortaya çıkan semptomlar bu tarz bir anksiyete bozukluğunu belirli bir stres etkisinden kaynaklı, sınırlı süre için geçerli olan normal endişelerden ayırır. Yaygın anksiyete bozukluğu belirtileri, tanı yöntemleri ve etkili tedavileri hakkında bilgi edinin, yaygın kaygılarla başa çıkmanın yollarını bu yazımızda keşfedebilirsiniz.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Nedir?

Bir dizi farklı durum, olay veya farklı konular hakkında sürekli ve aşırı endişe ile karakterize edilen yaygın anksiyete rahatsızlığı sık görülen ruh sağlığı sorunları arasında yer alır. Ara sıra endişelenmek ya da kaygı duymak hayatın en doğal parçasıdır. Birçok insan para, sağlık ya da iş gibi konularda kaygılar duyabilir. Ancak bu tarz bir anksiyete bozukluğu olan kişiler bunlar ve diğer şeyler hakkında herhangi bir neden olmadığında bile sürekli gergin ve endişeli hissederler.

Hayatı nasıl yaşadığınıza dair kalıcı korku ve endişe duyguları yaygın anksiyete bozukluğunun temel özelliğidir. Her yaşta ortaya çıkabilen bu tarz anksiyete bozukluğu günlük şeyler hakkında aşırı endişe halinde olmakla ilgilidir. Kişinin hayatında öne çıkan konular endişe sebebi olabilir ve anksiyeteyle başa çıkmakta zorlanabilirsiniz. Görünürde bir neden yokken bile endişeli hissetmek yaygın anksiyete bozukluğunun temel özelliklerinden biridir. Örneğin, kişi kendisinin ve yakınlarının güvenliği hakkında aşırı endişe duyabilir. Sürekli kendisine ve sevdiklerine kötü bir şey olacağını düşünebilir. Bu tür yoğun ve aşırı kaygılar iş ya da sosyal hayat gibi alanlarda önemli ölçüde sıkıntılara neden olur. Endişe dünyası içerisinde kaybolabilir yani bir endişeden diğerine geçebilir. Ayrıca bu durum yaşa veya sosyal statüye göre de değişebilir.

Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Nedenleri

Yaygın anksiyete bozukluğunun nedenleri tam olarak bilinmese de genel bazı nedenlerden söz etmek mümkündür. Genel anksiyete bozukluğunun nedenleri kişiden kişiye değişebilir. Genel olarak bu tarz anksiyete bozukluğunun nedenlerinin genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin karmaşık bir kombinasyonu olduğu düşünülmektedir.

Birinci derece biyolojik akrabaların bu rahatsızlığa sahip olması riski artırır. Beynin çeşitli alanları, biyolojik süreçler korku ve kaygıda önemli roller oynar. Sosyal anksiyetede olduğu gibi çevresel faktörler de yaygın anksiyete rahatsızlığı yaşama riskini artırabilir. Sosyo - ekonomik durumların da kaygı bozukluğu yaşama riskini etkilediği düşünülmektedir. Ekonomik zorluklar yaşayan kişilerde kaygı bozuklukları sık görülmektedir. Yaygın anksiyete bozukluğunun genel nedenleri arasında şunları sayabiliriz;

Travmatik bir olay yaşamak
Stresli bir ortamda olmak
Kronik bir hastalıkla yaşamak
Çocukluk döneminde kötü olaylara maruz kalmak
Ailede hastalık öyküsünün olması
Madde kullanımı
Hormonları artıran hipertiroidizm gibi tıbbi durumlar

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Tanısı Nasıl Konmaktadır?

Yaygın anksiyete bozukluğunun teşhis edilmesi için semptomların 6 ay ve daha uzun sürede ortaya çıkmış olması gerekir. Bu tarz anksiyete bozukluklarının farklı türleri olabilir. Yaygın anksiyete bozukluğu f41.1 hastanın birçok korku ve endişesinin olduğu hastalık kodunu ifade eder. Bu tür bir tanının konması için hastanın başka sağlık sorunları olup olmadığı çok iyi araştırılmalıdır. Uzman doktor belirtileri değerlendirerek yaygın anksiyete bozukluğu f41.2 gibi depresif bozukluk karma hastalık teşhisi de koyabilir.

Hasta olarak başvuran kişinin semptomları, tıbbi geçmişi, şu anki sağlık durumu veya travma yaşayıp yaşamadığı gibi faktörler tanı koymada etkilidir. Yaşanan semptomlar kişiden kişiye değişirken tanı koyma süreci de farklılık gösterebilir. Bu açıdan kişiye özgü psikolojik durumlar analiz edilmelidir. Yapılan analizler sonucunda farklı ruh sağlığı sorunları da ortaya çıkabilir. Yaygın anksiyete bozukluğu genellikle depresyon, panik atak gibi rahatsızlıklarla birlikte görülebilir. Tanı koyma sürecinde hasta-doktor iletişimi oldukça önemlidir. Kişinin başına gelen durumları doğru bir şekilde ifade etmesi tanının daha kolay konmasına yardımcı olur.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Yaygın anksiyete rahatsızlığı herkeste görülmekle birlikte farklı belirtiler ortaya çıkabilir. Ancak genel olarak görülen ve aynı olan bazı belirtiler de vardır. Bazı hastalarda belirtilerin hepsi görülürken bazı hastalarda birkaç belirti öne çıkabilir. Yaygın anksiyete belirtileri hem fiziksel hem de psikolojik belirtiler olarak meydana gelir. Yaygın anksiyete bozukluğu yaşayan kişilerde ortaya çıkan belirtiler şunlardır;

Huzursuzluk
Gergin veya sinirli hissetmek
Kolayca yorulmak
Nefes darlığı
Kalp çarpıntısı
Sık idrara çıkma
Baş dönmesi
Mide bulantısı
Sıcak basması
Terleme
Konsantrasyon zorluğu.
Kas gerginliği.
Baş ağrıları, kas ağrıları, karın ağrıları veya açıklanamayan ağrılar.
Uykuya dalma ve/veya uykuyu sürdürmede zorluk.
Kararsızlık-yanlış karar verme korkusu
Sürekli ve aşırı endişe durumu
Belirsizlikle başa çıkmada zorluk
Durumları ve olayları tehdit olarak algılamak

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Tedavileri

Yaygın anksiyete, tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Özellikle de erken teşhis ve erken yardım alma tedaviyi oldukça kolaylaştırır. Yaygın anksiyete bozukluğu tedavisinde terapi ve anksiyete ilaçları tercih edilebilmektedir. Yaygın anksiyete bozukluğu tedavisi süreçlerinde sıklıkla tercih edilen yöntemleri kısaca şu şekilde açıklayabiliriz.

Bilişsel Davranışçı Terapi; Yaygın anksiyete bozukluğunda sık kullanılan bir tedavi yöntemidir. Bilişsel davranışçı terapi farklı düşünme, farklı davranma ve durumlara farklı tepki verme yollarını öğretir.
Kabul ve Kararlılık Terapisi: Bu terapi yöntemi de yaygın anksiyete bozukluğunun tedavisinde tercih edilen diğer bir tedavi seçeneği olarak görülebilir. Bu terapi daha çok farkındalık ve hedef belirleme üzerine yoğunlaşır.
Psikoterapi Yöntemleri: yaygın anksiyete bozukluğunda oldukça faydalı olan yöntemlerdir. Genellikle konuşma terapileri ve ilaç tedavileri bir arada yürütülür.

Kuruntu hastalığı olarak da anılan yaygın anksiyete bozukluğunun tedavisinde hastanın başka sağlık sorunları olup olmadığı çok iyi analiz edilmelidir. Birçok durumda hastalar başka ruh sağlığı sorunlarını anksiyete ile birlikte yaşar. Yaygın anksiyete bozukluğu tedavileri arasında bilişsel davranışçı terapi ve kabul-kararlılık terapisi öne çıkan terapi yöntemleridir.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Sıklığı Nedir?

Yaygın anksiyete bozukluğunun hayat boyu görülme sıklığı %5-6’dır. Yaygın anksiyete bozukluğunun yaşanma sürecinde endişe hali en az altı ay boyunca hemen hemen her gün ortaya çıkar.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Hangi Rahatsızlıklarla Beraber Görülür?

Yaygın anksiyete bozukluğu çoğu zaman başka ruh sağlığı sorunları ile birlikte yaşanır. Tanı koyma sürecinde başka rahatsızlıkların varlığı ortaya çıkabilir. Örneğin, kişi depresyon geçirirken anksiyete krizleri de yaşayabilir. Yaygın anksiyete bozukluğunun birlikte görüldüğü rahatsızlıklar:

Şizofreni
Depresyon
Panik Bozukluğu
Sosyal Fobi
Özgül Fobiler
Fiziksel Hastalıklar
Psikoaktif Maddelere Bağlı Entoksikasyon ve Yoksunluk Durumları

Yaygın Anksiyete Bozukluğunu Ne Tetikler?

Yaygın anksiyete bozukluğu gündelik hayattaki birçok etkenden tetiklenebilir. Duygusal durumlar, sosyo ekonomik değişimler, sosyal ilişkiler gibi durumlar tetikleyici durumlar yaratabilir. Yaygın anksiyete bozukluğu korku ve kaygı yaratacak durumlardan tetiklenebilir. Belirsizlik ve kaygı durumları tetikleyici olabilir. Yaygın anksiyete bozukluğunu tetikleyen şeyler:

Genetik yatkınlıklar
Çevresel stres faktörleri
Beyin kimyasındaki düzensizlikler
Diğer hastalıklara bağlı komplikasyonlar
Belirsizlik yaratan durumlar
Sosyo-ekonomik değişimler

İnsan Neden Kendi Kendine Kuruntu Yapar?

Genetik yatkınlık, travmatik olaylar, beyin kimyası, çevresel stres faktörleri gibi nedenlerden ötürü insan kendi kendine kuruntu yapmak şeklinde davranış gösterebilir. Kuruntu yapmak belli ölçüde normal sayılabilir. Aşırı ve sürekli kuruntu yapmak yaygın anksiyete bozukluğuna işaret edebilir. Tekrarlayan ve çözülemeyen kuruntular ciddi ruhsal sağlık sorunlarına yol açabilir. İnsanların neden kuruntu yaptığına dair net bilgiler ortaya konmamıştır. Ancak kalıtsal nedenlerin daha önde olduğu söylenebilir.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Tedavisinde Hangi Terapi Yaklaşımları Kullanılır?

Yaygın anksiyete tedavisinde en etkili olan terapi yöntemi bilişsel terapidir. Bu terapi yönteminde farklı davranmaya, farklı düşünmeye ve durumlara farklı tepkiler vermeye odaklanılır. Kabul ve kararlılık terapisi de bu rahatsızlığın tedavisinde tercih edilebilen bir diğer terapi yöntemleri arasındadır. Yaygın anksiyete tedavisinde kullanılan tedavi yaklaşımları;

Bilişsel Davranışçı Terapi
Kabul ve Kararlılık Terapisi
Gevşeme Terapisi
Psikoterapi

Yaygın Anksiyete Bozukluğunda İlaç Kullanımının Etkisi Nedir?

Yaygın anksiyete bozukluğunda terapi ile birlikte ilaç kullanımı da tercih edilir. Kaygı bozukluklarında sıklıkla Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI'lar) Trisiklik Antidepresanlar Beta Blokerler Antipsikotikler gibi ilaç grupları kullanılır. Yaygın anksiyete bozukluğu tedavisinde ilaçla tedavisi şekli etkili bir tedavidir. Psikoterapi ile birlikte uygulanan ilaç tedavileri olumlu sonuçlar verebilir. İlaç tedavisinin nasıl olacağını, hangi ilaçların tercih edileceğini ve ne kadar süreceğini hastanın durumuna göre uzman doktor karar belirler.