Çocuklar İçin Wechsler Zeka Ölçeği Nedir?
Wechsler zeka ölçeği, 6 yaş ile 16 yaş arasındaki çocuklar için uygulanan, dünyanın en güvenilir çocuk ve ergen zeka ölçeklerinden biridir. Bu test 10 temel ve 5 alt testi barındırır. Alt testler çocuğa uygun değilse farklı testlerden de yararlanılır. Çocuğa bağlı olarak 90 ila 120 dakika arasında tamamlanır.
Bu yazımda Wechsler zeka ölçeği hakkında detaylı bilgilere yer vereceğim. Bu sayede çocuğunuzun bu teste ihtiyacı olup olmadığını anlayabilir, testin içeriği hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Wechsler Zeka Ölçeği Nedir?
Türkçede kısaca WÇZÖ-IV olarak da bilinen Wechsler zeka testini WISC-R olarak da görebilirsiniz. Bu test temel olarak Türk Psikologlar Derneği (TPD) tarafından uyarlanarak Türkiye’ye kazandırılmıştır. 2008 yılında yapılan uyarlama çalışmaları, 2013 yılında tamamlanmıştır. Tam olarak 6 yaş 0 ay çocuklar için 16 yaş 11 ay yaş aralığında ergenleri kapsayan bir testtir. Dünya çapındaki en güvenilir ölçeklerden biri olarak bilinmektedir.
Wechsler zeka ölçeği, 10 temek ve 5 alt testten oluşur. Bu testler bilişsel beceri kümelerine ayrılmıştır. Çocuğunun alt testlere uygun olmadığı durumlarda ise yedek testlerden yararlanılır. Testin süresi çocuğa bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bununla birlikte genel olarak 90-120 dakika aralığında tamamlanır.
Wechsler Zeka Ölçeği Hangi Çocuklar İçin Uygulanır?
Wisc-R zeka testi çocukların güçlü yönlerinin belirlenmesi ve farkındalık kazanması için önemli bir rol oynar. Bunun yanı sıra zayıf yönleri belirlenen çocuk, erken bir şekilde uygun destek programına başlatılabilir. Bu da gelecek yaşantısı için çok daha verimli bir durumun ortaya çıkmasını sağlar. Testte matematiksel sonuçların yanı sıra çocuğun uyum sorunu, okul başarısı, gelişim süreci, öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği gibi konular da incelenir.
Test uygulanan çocuk veya ergene yıl içerisinde doğru sonuç elde edilebilmesi için 1 kez test uygulanmalıdır.
Wechsler IQ Testinin Bölümleri Nelerdir?
Wechsler zeka testi nedir ve kimlere uygulanır sorularına yanıt verdik. Peki, bu nasıl bir test? Hangi bölümlerden oluşuyor?
Wechsler zeka ölçeği temelde 4 ana bölümden oluşmaktadır. Bunlar, algısal akıl yürütme, sözel kavrama, işlemleme hızı ve çalışma belleğidir.
Algısal akıl yürütmede algısal organizasyon ölçülür. Görsel motor koordinasyon, akıcı akıl yürütme, sözel olmayan kavramlar oluşturma gibi yetenekler bu bölümde ölçülür. Sözel kavrama bölümünde ise kendini ifade etme, öğrendiği bilgileri değerlendirme, kültür yeterliliği, sağduyu gibi konularda inceleme yapılabilir. İşleme hızında harf-motor işleme becerileri, görsel tarama, dikkatin kontrolü konusunda yetkinlik, görsel algı ve organizasyon gibi konular incelenir. Akılda tutma, ayrıntıları fark etme, ince motor koordinasyon becerileri ölçülür. Son olarak çalışma belleğinde ise dikkat, işitsel bellek, görevi seçme-izleme, hatırlama, sıraya koyma, zihinsel yönlendirme gibi konular değerlendirilir.
Wechsler Zeka Ölçeği Nasıl Yapılır?
Wechsler IQ testi çözümü, öncesi ve sonrası olarak 3 ayrı bölümde değerlendirilir. Öncelikle ön görüşme gerçekleştirilir. Bu ilk aşamadır. Sonrasında testin uygulanmasına geçilir. Testin ardından geribildirim görüşmesi yapılır.
Ön görüşme yani ilk aşamada uzman, çocuğun geçmişine, aile yaşantısına, akademik durumuna, sosyal yaşantısına ve teste neden ihtiyaç duyulduğuna dair bilgiler alır. İkinci görüşmede ise çocuğa test uygulanır. Son aşamada aileye testle ilgili değerlendirmeler paylaşılır. Geribildirim sırasında çocuğun yaşıtları arasındaki durum, gelişmeye açık becerileri ve güçlü yanlarına dair bilgiler de aktarılır.
Wechsler zeka ölçeğinde sonuçlar uzmanın klinik gözlemleri, ailenin verdiği bilgilerle harmanlanır ve çocuğa gerekiyorsa özel eğitim, psikolojik ya da akademik destek gibi tavsiyeler verilir.
Çocuğunuzun Wechsler iq testine girerken dinlenmiş, tok ve motive olması beklenir. Uygulama bireysel olarak gerçekleştirilir. Çocuğa rahat kıyafetler giydirilmesi tavsiye edilir. Ayrıca çocuğa bilgi verirken “zeka testi, sınav ya da test” gibi kelimeleri kullanmamak gerekir. Yine çocuğunuzda kaygı oluşturabilecek “dikkatli yap, doğru işaretle” gibi cümleler kurulmamalıdır. Gerekli tüm açıklamalar uzman psikologlar tarafından yapılacaktır.
Test genellikle 90 ila 120 dakika sürer. Bununla birlikte süre çocuğun hızına ve motivasyonuna göre değişkenlik gösterir. Eğer çocuk teste devam etmek istemezse, ikinci bir oturumda tamamlanır. Bunların yanı sıra test senede 1 kez gerçekleştirilmelidir. Aynı yıl içinde birden fazla uygulanmaz.
Wechsler zeka ölçeği, Türk Psikologlar Derneği (TPD) tarafından verilen eğitimle uygulama sertifikasına sahip psikologlar tarafından uygulanabilir. Türk Psikologlar Derneği dışında başka kişilerden ya da kurumlardan alınan eğitimin herhangi geçerliliği yoktur.
Wechsler Zeka Ölçeği Değerlendirmesi ve Raporlaması
Wechsler zeka testinin değerlendirmesinde en yaygın hata, sonucun yalnızca puanlara bakılarak belirlendiğinin düşünülmesidir. Oysa uzman psikolog, test puanının yanı sıra davranışsal gözlemlerine, aile ve okul yaşantısına dair bilgilere de bakarak bütüncül bir değerlendirme yapar. Test, belirli normlara göre sonuç verse de değerlendirme daha kapsamlıdır. Testin sonuçları ailenin yanı sıra psikiyatr, öğretmenler, özel eğitim kurumları, okul rehberlik servisleri ve RAM servisleriyle de paylaşılabilir. Sonuç olarak ortaya çıkan raporun kurumlarla paylaşılması ailenin onayıyla gerçekleştirilir.
Çocukların etkilenmesini önlemek amacıyla değerlendirme test skoru halinde iletilmemektedir. Çocuğun kendi akranları arasında hangi yüzdelik dilimde olduğu, ortalamada bunun ne anlama geldiği, klinik gözlemler, öneriler ve gelişmeye açık yanları değerlendirilerek, bütüncül şekilde iletilir. Test skorlarının sayısal bir şekilde aile ya da kurumlarla paylaşılması etik değildir.
Wisc-R Zeka Testi Devlet Hastanelerinde Yapılıyor Mu?
Wisc-R testi yalnızca belirli başlı bazı devlet hastanelerinde uygulanabilmektedir. Bunun temel nedeni ise testi yapmak için yukarıda belirttiğimiz sertifika ihtiyacıdır. Bu sertifikaya sahip az sayıda uzman olduğu için her devlet hastanesinde bulamayacağınız bir ölçektir. Çocuğunuza Wisc-R iq testini yaptırmak istiyorsanız, yaşadığınız şehirdeki devlet hastanesiyle iletişime geçerek, testin uygulanıp uygulanmadığı konusunda bilgi almalısınız.
Wechsler Zeka Testi Hesaplaması Nasıl Yapılıyor?
Wechsler testi sonuç hesaplama konusunda yukarıda da belirttiğimiz gibi hatalı bir algı bulunmaktadır. Bu algı testin puan karşılığının çocuğunun zeka olarak hangi noktada olduğunu belirteceğine yöneliktir. Oysa test sonuçları uzmanlar tarafından bir rehber olarak kullanılmaktadır. Testin matematiksel sonucu tek başına bir anlam ifade etmemektedir. İnternette bulunan hatalı testleri çocuğunuza uygun olmayan ortamlarda gerçekleştirmek, uzman olmayan kişiler tarafından yapılan değerlendirmeler, çocuğunuzun geleceğini doğrudan etkileyecektir. Bu nedenle Wechsler zeka ölçeği için mutlaka bir uzmana başvurmak gerekir. Bunun yanı sıra “Çocuğuma zeka testi yaptırmalı mıyım?” yazısını okuyarak, bu konuya dair bilgi alabilirsiniz.
***
* Bu içeriğin geliştirilmesinde Kidolog Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
* Web sitemizde yer alan bu yazılar, tanı ve tedavi amacı taşımamaktadır. Sayfada tedavi edici sağlık hizmetleri konusunda herhangi öğeye yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi konusundaki tüm işlemleriniz için bir uzmana başvurmalısınız.
Kaynaklar
