Öfkenin Sağlıklı Dışa Vurumu Nasıl Olur?

Öfke bireyin sınırlarının ihlal edildiğini ,ihtiyaçlarının ya da isteklerinin doğru veya yeterli şekilde karşılanmadığında gösterdiği bir ileti olmakla beraber bireyin karşılaştığı herhangi bir engel durumunda ,kendini istediği şekilde ifade edemediğinde verdiği duygusal tepkidir. Kişi öfkesini tanımlayamadığı zaman ya da bastırdığı zaman öfkeyi pasif saldırganlık (surat asma, küsme vs ) şekilde yansıtabilmektedir. Bundan dolayı öfkenin sağlıklı dışa vurumu kişi için oldukça önem taşımaktadır. Öfke hali, kişinin kendi içsel düşünceleri ile ilgili olacağı gibi aynı zamanda geçmiş travmalardan da kaynaklanıyor olabilir.

Öfkeyi nasıl sağlıklı ifade edebiliriz?

Bireyler her ne kadar öfkeyi kaçınılması gereken bir duygu olarak görse bile öfke kaçınılması gereken ya da bastırılması gereken bir duygu değildir. Duygu, iyi ya da kötü olarak sınıflandırılmamalıdır. Nasıl mutluluğu ,üzgünlüğü ifade etme biçimlerimiz var ise öfke de bedenin ihtiyaçlarını ifade etme biçimidir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta öfkenin davranış olarak nasıl dışa vurulduğudur, öfke duygusunu yaşıyor olmak değil.

Hem yetişkin hem de çocuklar için öfke kabul edilebilen bir duygu olmalıdır. Çocuklukta öfke ,ebeveyn tarafından kabul edilmediğinde, çocuk öfkeyi yansıtmanın yanlış bir şey olduğunu, öfkesinin onu yalnızlaştırdığını, kabul görmediğini ve onu kötü biri yaptığı algısına kapılabilir. Burada hatırlanması gereken nokta, çocuk duygu ve davranışı birbirinden ayıramayabilir, ebeveyn olarak yapılması gereken en sağlıklı şey çocuğun öfkeli halini daha sağlıklı yansıtabilmesi için yardımcı olmaktır. Çocuğun neden öfkeli olduğunu anlıyor olmak, empati yapabilmek, yanında olduğunuzu hissettirebilmek çocuk için oldukça önemlidir.

Çocuklarda Öfke Duygusu

Çocuklar öfkelerini yetişkinler kadar net ifade edemeyebilir, bundan dolayı ebeveyn çocuğun öfkesinin altındaki gerçek duyguyu ya da ihtiyaca odaklanmalıdır. Çocuk öfke duygusu ile öfke davranışını ayrıştıramadığı için öfkesini nasıl dışa vuracağını bilemeyebilir çünkü öfkeli davranış ile öfke duygusu birbirinden ayrıdır. Öfkeyi nasıl sağlıklı yansıtıp, sağlıklı bir davranışa dönüştüreceğimiz ise bir beceridir. Öfkenin sağlıklı dışa vurumu, bireyin yanlış giden şeyleri saptayıp, aynı zamanda saptanan durumun kabulüne şefkatle yaklaşmakla başlanılabilir. Bireyin öfkeyi sağlıklı yansıtabilmesi için güvende olma hissine ihtiyacı vardır.

Öfkemizi sağlıklı yansıtmamız gereken durumlarda ise; ihtiyaç duyulan durumlarda nazik bir şekilde net sınırlar koyabilmek ve kişinin hayatındaki değerlerine odaklanması en kabul görülenidir.  Bireyler çoğu zaman öfkelerini yaşamayı reddeder ve onu bastırma davranışını gösterir, çünkü öğrenilen budur. Bastırılan öfke, pasif agresif şekilde kişinin karşısına yeniden çıkabilmektedir, bundan dolayı en sağlıklısı kişi duygularını kabul edip, onları yargılamadan izlemektir. Çocuklar, ebeveynlerinden öğrendiklerini sünger gibi çekerler bundan dolayı ebeveynlerin öfkelerini nasıl yansıttığı çocuğun yansıtma şekli için oldukça önem taşır.

Anne ya da baba soruna odaklanıyor mu? İhtiyaçlarını ifade edebiliyor mu? Çocuğun asıl öfke sebebine odaklanılıyor mu? Problemler konuşuluyor mu? 

Bu davranışların hepsi çocuğa öfkesinin nasıl daha sağlıklı yansıtacağını öğrenmekte yardımcı olabilir. Öfkenin içinde olmaktan kaçınılmamalıdır, herkes için öfkenin sebebi başka olabilir, bundan dolayı birey öfkesinin asıl kaynağını aradığı takdirde soruna çok daha çözüm odaklı yaklaşmış olur. Bu davranışı öğrenen çocuk da ilerleyen dönemlerde öfkeyi kaçınılması gereken bir duygu olarak görmek yerine öfkenin de yaşanılması ve kabul edilmesi gereken bir duygu hali olduğunu ve çözüm olarak sorunun asıl kaynağına nazikçe inmeyi bir davranış haline getirir.

Duygularımızı bastırmak yerine onları kabul etmeye başladığımızda bireyin duygu iniş ve çıkışlarında da değişimler başlayacaktır. Duygular bireye neye ihtiyacı olduğunu iletebilir, hissedilmesi izin verilmeyen duygular bedende kalır ve beden farklı farklı baş etme mekanizmaları ortaya koyar. Çocuğa öfke anında söylenilen her bilişsel davranış, kriz anlarında işe yaramayabilir, ancak bilişsel davranışı önce ebeveyn yaptığında çocuk bu davranışı aynalayabilir.
Hem çocuk hem de yetişkin için öfkeyi kontrol etme ve yansıtma beceleri için destek almak istiyorsanız tıklayınız