Hayır diyememe sorunu; bir ‘ana sorun’ değildir. Bu sorun temel birkaç sorunun sonuçlarından biridir. Diğer bir deyişle, kişi hayır diyememe sorunu ile psikoloğa başvurur fakat burada hayır diyememe sorununu tetikleyen ana nedenler; özgüven, öz- sevgi ve öz-şefkattir.
Hayır Diyememe Sorununun Çocukluk Çağı Ebeveyn Tutumlarıyla İlişkisi Nedir?
Aslında çocukluk dönemi kişilerin en çok ‘hayır’ diyebildikleri dönemdir. Özellikle 2-3 yaş döneminde çocuğun kendisine söylenen her şeyin tam tersini yapma eğiliminde olduğunu görürüz. Çocuk kendiliğini göstermek için bu tarz eylemleri bu dönemde yapar. Fakat ebeveynler bazen bu duruma aşırı tepki verebilir ve hatta sürekli cezalandırabilir. Bu dönemde ebeveynler çocuğun itirazlarını anlamlandıramayıp, aşırı tepkiler verdiğinde ya da sağlıklı sınırı çocuğa oluşturamadığında; çocuğun kendini kanıtlamak adına yaptığı zıt eylemler ve söylediği ‘hayır’ kelimesi, artık o çocuk için suçluluk ve sevgiyi kaybetme olarak anlamlandırılır. Bu nedenle yetişkin olduğu dönemde, ‘Eğer hayır dersem terk edileceğim, karşımdaki kişi beni bir daha sevmeyecek, benimle bir daha buluşmayacak.’ Düşünceleri bilinçsizce kişinin aklına gelir ve kişi suçluluk duyar, kaygı hisseder, ve hayır demekten kaçınır.
Hayır Diyebilmek İçin Ne Yapabilirim?
Hayır diyebilmek için ilk adım, hayır diyememenin nedenleri hakkında detaylıca düşünmektir. Genellikle çok hızlı bir şekilde otomatik olarak, bilinçsizce gelen suçluluk ve değersizlik düşünceleri aklımıza gelir. Ve kendimizi kötü hissederiz. Özellikle hayır demek istiyor olduğunuz bir anı düşünün, belki o anda kıvranacak, terleyecek, kızaracaksınız. Bu durumda kendinize, ‘Ben ne düşündüm ve ne hissettim de böyle terledim, kızardım, zorlandım?’ diye sorarsanız, detaylı düşünebilmeye başlamışsınızdır demektir. Bu noktada varsayalım ki ‘Hayır dersem benim onu sevmediğimi düşünür ve bir daha benimle görüşmez.’ düşüncesine ulaştınız. Aslında bu düşünce sizin hayır deme aşamasına gelme şansınızı azaltan cümledir. Ancak hayır diyebilme cesaretini gösterdiğinizde felaketle sonuçlanacağını düşündüğünüz bu durumların gerçek olmadığını görme şansını yakalarsınız. Bunları fark ettikten sonra küçük adımlarla hayır demeye başlamak daha kolay olacaktır. Duygusal açıdan sizi çok zorlamayacak bir hayırdan başlayarak adım adım ilerleyebilirsiniz.
Hayır Diyememe Sorununun Tedavisi Nedir?
Hayır diyememe sorunu, psikoterapi gerektiren bir sorundur. Kişinin düşünce- duygu- davranış örüntüsü bu sorunda önemli rol oynar. Bu örüntüyü en detaylı şekilde ortaya çıkaran ve danışanın görebilmesini sağlayan somut veriler kullanan psikoterapi ekolü Bilişsel Davranışçı Terapi yöntemidir. En temelde hissedilen suçluluk duygusunun ne şekilde ortaya çıktığının anlamlandırılması bu terapi için büyük önem taşır. Bu sorunun en temeli olan özgüven, öz- sevgi, öz- şefkat kazanımı da Bilişsel Davranışçı Terapinin beraberinde çalışılır.
İngilizce Psikoloji Lisans Eğitimini Girne Amerikan Üniversitesi’nde yüzde yüz burslu onur öğrencisi olarak tamamlamıştır. Lisans eğitimi süresince Çözüm Odaklı Terapi, Çocuklarda Resim Analizi, Oyun Terapisi eğitimleri almıştır. Özgüven-öze güven, Bağımlılık, PDR Eğitiminde Yeni Yenilikler, Gelecek Nasıl Bir İnsan Bekliyor, Bilginin Gücü, Psikolojide Alan Seçimi gibi çeşitli seminerlere katılmıştır.
