Hata Yapma Fobisi (Atelofobi)

 

Günümüzde korkusuzluk moda. Dünyaca ünlü liderlere baktığımızda akıllı, güçlü ve korkusuz olanların daha çok sevildiğini görürüz. Nasıl diğer duyguların psikolojik sağlığımız için bir amacı ve faydası varsa korku duygusu da hayatımızda çok değerli bir yere sahip. Korku, belli durumlara temkinli yaklaşmamızı sağlayan, acele etmeden dikkatli şekilde karar vermemize yardımcı olan ve günün sonunda büyük hatalar yapmaktan bizi koruyan bir olgudur. Ve hata yapma korkusu, normal seviyelerde yaşandığında çoğumuzun bir durumla uğraşmaya başlamadan önce iki kez düşünmesini sağlar. Ancak bazıları için hata yapma korkusu, hayatlarının her alanına sızan büyük bir fobiye dönüşebilir. 

 

Hata Yapma Fobisi(Atelofobi) Nedir? 

Atelofobinin ne olduğunu tam olarak anlayabilmek için önce fobinin ne olduğunu anlamamız gerekir. Bazı insanlar fobiyi normalden daha büyük bir korku olarak tanımlar ama bu sadece bir kısmı. Fobi aslında sürekli, gerçekçi olmayan ve abartılı bir korku olarak kendini gösteren bir kaygı bozukluğu türüdür. Belirli bir fobi olarak da bilinen bu korku, belirli bir nesne, kişi veya duruma karşı yoğun ve orantısız bir korkuya işaret eder. Daha önce de belirttiğim gibi, normal dozlarda korku yaşamak kötü bir şey değildir, ancak fobiler hakkında konuşurken, çoğu zaman gerçek bir risk veya tehlike olmadığını not etmek önemlidir. Bu genellikle hayali bir tehdittir. Bu tehdit, günlük rutinlerimizi engelleyebilir, ilişkilerimizi etkileyebilir, çalışma kapasitemizi sınırlayabilir veya benlik saygımızı azaltabilir. 

Atelofobi, mükemmeliyetçiliğin ileri bir hali olarak kabul edilebilecek, mantıksız ve aşırı bir hata yapma korkusudur. Bu hata yapma korkusu insanları engeller ve birçok şeyi yapmaktan kaçınmalarına neden olur. Çünkü bir şey yapmaktan ve hata yapma riski almaktansa hiçbir şey yapmamak yani ertelemek kişiye daha iyi gelir. 

Dahası, sürekli olarak geçmişte yaptıkları hataları saplantı haline getirirler veya gelecekte yapabilecekleri hatalar üzerine kafa yorarlar. Bu düşünceler kişilerde aşırı kaygı yaratır ve panik, gerginlik, mide bulantısı, nefes darlığı, baş dönmesi veya kalp çarpıntısı gibi semptomlara sebep olur. Bu gerçek dışı hata yapma korkusu kişilerde çoğu zaman ısrarcı bir öz eleştiriye yol açar çünkü işleri kendi bakış açılarına göre mükemmel, düzgün veya doğru şekilde yapamıyorlardır. Bu tür bir mükemmellik ihtiyacı, hırs yapmak ile aynı şey değildir. 

Hepimiz başarılı olmak istesek de, bazı eksikliklerimizi tolere etme, duygularımızı yönetme ve yaptığımız hataları kabul etme gücüne sahip olabiliriz. Atelofobisi olan bireyler, henüz eyleme geçmeyen düşünceleri tarafından bile ezilirler, başarızlığı zihnen kabul ederler ve bu da genellikle kendilerini çaresiz ve depresif hissetmelerine neden olur.

 

Hata Yapma (Atelofobi) Fobisi Belirtileri:

Atelofobinin semptomları diğer spesifik fobilere oldukça benzerdir; 

Panik ataklar

Karar verememe

Huzursuzluk

Sık sık baş dönmesi hissi

Çarpıntı

Çeşitli ağrılar

Ağız kuruluğu

Aşırı terleme

Nefes darlığı

Bu belirtiler genellikle bilinçsizce ortaya çıkar, kontrol edilemezdir ve kişiyi bunaltarak korku uyandıran durumlardan kaçınması için aşırı önlemler almasına neden olabilir. Ne yazık ki, bu kaçınmalar paradoksal bir etkiye sebep olur ve fobi daha da büyür.

Tıpkı diğer spesifik fobiler gibi, atelofobinin de iki bileşenin en az birinden kaynaklandığı varsayılır - Genetik veya Öğrenme.

Kişinin çocukken yaşadığı ortamın atelofobinin oluşumunda önemli bir rol oynadığı ileri sürülmektedir. Bu nedenle çevresel faktörler ve bireyin olgunlaşma sürecinde maruz kaldığı aşırı disiplinli, eleştirel, onaylamayan ya da aşırı korumacı ebeveynler atelofobinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Takıntılı, katı veya başarısızlığa karşı aşırı tahammülsüz olan bu ebeveynler, bireyde hata yapma ve mükemmel olamama korkusunun gelişmesine neden olabilirler.

Diğer fobilerin aksine, atelofobi, belirli bir kişilik tipi olan sabit (garantici, risk alamayan) kişilik tipinin oluşmasıyla yakından ilişkili olabilir. Bu kişilik tipinde, hata yapma korkusu çok büyüktür ve bu bireylerde hata yapmak fobisi bir davranış modeli olarak gelişebilir. 

Ayrıca mükemmelliyetçilik ile  tükenmişlik arasında güçlü bir ilişki vardır. İşyerinde yaşanan bireysel performans kaygısı ve başarısızlık korkusu ile ilişkili mükemmeliyetçi endişeler, tükenmişlik sendromu ile sonuçlanabilir.

Bu nedenle kendinize zaman ayırmak, dinlenmek, öz bakım yapmak ve sınırlarınızı anlamak çok önemlidir. Atelofobiden muzdarip bireyler için tükenmişliği önlemek, son derece zor olan beklentilerinden vazgeçtiklerinde ve gerçekçi hedefler belirlediklerinde mümkün olacaktır. 

Mükemmellik için çabalamanın aslında elinizden gelenin en iyisini yapma yetinizi kamçılamak yerine engelleyebileceğini anlamak önemlidir. Bir psikologtan yardım istemek, mükemmeliyetçi davranışlarınızı kontrol etme becerileri kazanmanıza destek olabilir. Eğer siz de benzeri bir sorun yaşıyorsanız profilime tıklayarak online bir randevu oluşturabilir, değişim için bir adım atabilirsiniz. 

 

Sağlıklı günler dilerim.