Ekranın Çocuklar Üzerindeki Etkisi

Toplumda en hızlı değişim ve gelişim gösteren, bu yüzden etkilenmeye en açık grup kuşkusuz ki çocuklardır. Çağın ilerlemesi ile hayatımıza giren ekranın çocukların gelişimi üzerindeki etkisi yadsınamayacak kadar fazladır. Ekran; renk, ses ve hareket bakımından bir araya geldiği için çocukları daha çok izlemeye sevk etmektedir. 0-3 yaş beyin gelişiminin hızlı olduğu bu dönemde akan ekrana maruz kalan çocuklar sadece alıcı konumunda oldukları için ve buna eşlik eden etkileşimli ortamın sunulmaması, uyaran eksikliği gibi faktörlerle de desteklendiğinde konuşamama / gecikmiş konuşma bulgularıyla karşı karşıya kalabilmektedirler. Bu durum ileriki yaşlarda da derslere karşı ilgisizlik, algılama güçlüğü, iletişim problemleri, kendini ifade edememe, saldırganlık gibi problemler olarak karşımıza çıkabilmektedir.

Ekranın Çocuklar Üzerindeki Etkisi Nedir?

Uzun süre pasif izleyici olan çocuklar korunmasız olarak ekranda olup biteni izlemekte ve doğru / yanlışın bilincinde olmadan bu bilgileri belleğine kaydetmektedirler.  Bunu şu örnek ile destekleyebilirim. ‘Televizyon kanallarında bir insanın idam görüntüsünü izleyen çocuklar bunun gerçekliğini anlayamadıkları için ve merak duygularını bastıramadıkları için gördüklerinin etkisiyle, bu durumu oyunmuş gibi algılayarak boyunlarına ip geçirmiş ve hayatlarını kaybetmişlerdir.’ Bunun dışında ‘’mavi balina’’ gibi oyunların çocukların üzerindeki etkilerini haberlerde gördük. Ekran, aslında farkında olmadığımız ama çocukların üzerinde çok fazla etkiye sahip olan bir araçtır.

Toplum tabanlı araştırmalar, erken dönemde aşırı teknolojik cihaza maruz kalan çocukların bilişsel, dil, sosyal, duygusal ve motor gelişimde gecikmeler ile ilişkili olduğunu saptamıştır. Teknolojik cihazlarla erken tanışan çocuklar düşük kaliteli zaman geçirmekte, uygunsuz ve kontrolsüz içeriklerle karşı karşıya kalmakta, dürtü kontrolü, öz düzenleme gibi bilişsel işlevleri içeren becerileri olumsuz etkilenmektedir. Dikkat, bilginin kodlamasını ve hafızanın gelişimini destekler ve şekillendirir. Dikkat, hafıza oluşumu için gereklidir ve ortaya çıkan erken okur-yazarlık becerilerinin geliştirilmesi için kritik önem taşımaktadır. Aşırı derecede teknolojik aletlere maruz kalan çocukların dikkat sürelerinde kısalma, dikkati yoğunlaştırma gibi becerilerde zorlandıkları görülmektedir. Çocukların dikkat sürelerinin kısalığı göz önünde bulundurulduğunda hızla akan ekranlar çocuklarda dikkat ve konsantrasyon problemlerine sebep olabilmektedir (Büyükbaykal, 2007).  Çünkü; hızlı bir akış vardır ve bu akış çocuğun dikkatini böler. Çocuk, bu akış içerisindeki konular arasında bir anlam kuramaz ve ekranın uyuşturucu etkisi altında zamanla kazanmasını beklediğimiz dikkat sürekliliğini kaybeder.

Ekran çocuklar üzerindeki etkisi olumlu ve olumsuz olarak karşımıza çıkmaktadır.

Fakat yapılan araştırmalara bakıldığında olumsuz etkilerinin daha fazla olduğu görülmektedir. Çocukların gelişimine olan olumsuz etkileri düşünüldüğünde; beyin gelişiminin en hızlı olduğu 0-3 yaş döneminde sıfır ekran önerilmektedir. Gelişimsel gecikme ve risklerin söz konusu olduğu durumlarda çocuğun hayatında ekran varsa sıfıra indirilmelidir. Ailelerin ekran kullanımının olumlu, olumsuz etkilerinin bilincinde olması, çocuklarının gelişimlerini iyi bilmeleri ve ekranın çocuklarının gelişimi üzerindeki etkisi hakkında bilgiye sahip olması önemlidir.

Ekran bağımlılığı ve diğer sorunlar için iletişime geçebilirsiniz.