Yalan söyleme davranışı,gerçek olan ile gerçek olmayanın ayırt edildiği noktada başlar. Dolayısıyla, çocuklukta yalan söyleme davranışı, çocuklukta gelişim dönemleri özelliklerini ele alarak incelenmelidir.4-5 yaşlarına kadar, çocuklarda yalan söyleme davranışı gözlemlenmez.Çocuğun söylediği gerçek olmayan durumlar bu 4-5 yaşına kadar yalan olarak kabul edilmez. Çünkü çocuk, henüz gerçek ile gerçek olmayanı ayırt edemez. Çocuk için ; masallar,hayaletler, çizgi film kahramanları gerçektir. Yani henüz somut ve soyut dönemde olmayan çocuk, işlem öncesi dönemdedir ve zihinsel olarak kavrama ve yorumlama becerisi çocuğun ben merkezli düşüncesi çevresinde şekillenir.
ÇOCUKLARDA YALAN SÖYLEME DAVRANIŞI NE ZAMAN BAŞLAR?
7 -11 Yaş aralığında, çocuk zihinsel olarak, Somut İşlemler dönemindedir. Bu dönemde mantıklı muhakemeler yapmaya başlanır ve çocuk zor durumlarda kendisini korumak ya da içinde bulunduğu durumdan kurtulmak için küçük yalanlar söylemeye başlar. Zaman içerisinde söylediği yalanların işe yaradığını gören çocuk, bu davranışı bir alışkanlığa dönüştürebilir. Ailede rol alarak öğrenme de yalan söyleme davranışlarının başlangıcı olabilir.Sürekli çocuğun yanında yalan söyleyen bir ebeveyn tutumu sonucunda,çocuk yalan söylemeyi normalleştirerek bu davranışını denemeye başlar.
ÇOCUKLAR NEDEN YALAN SÖYLER ?
- Olumsuz bir durumdan ya da duygudan kaçınmak için,
- Sevdiklerini korumak
- Ebeveynlerin çocuğa yalan söyletmesi
- Dikkat çekmek ve ilgi noktası olmak için
- Cezadan kaçınmak için
- İstemediği durumdan kurtulmak için
- Davranış artık psikopatolojik boyuta geldiği için (vb…)
ÇOCUKLARDA YALAN SÖYLEME DAVRANIŞI NASIL ÖNLENİR ?
- Yalan söyleme davranışının altındaki nedeni öğrenin.
- Çocuğu suçlayıcı değil, onu anladığınızı ifade eden olumlu bir dil kullanın.
- Gerçeği söylemenin neden önemli olduğunu anlatın.
- Yalan söyleme davranışı sonuçlarını ve bu davranışların çocuğa ve çevresindeki etkilerini anlatın.
- Süreçte, yalan söyleme davranışının alışkanlığa dönüşmesini kontrollü bir şekilde engelleyin.
- Çocuğun duygularını ve düşüncelerini rahat bir şekilde ifade edebilmesine olanak sağlayan bir ev,okul ortamı oluşturun.
- Çocuk ile güven ilişkinin kalitesini artırın.
.
