kidologlogo

Çocuklarda Sıra Bekleme Davranışı

 


Günlük hayatta pek çok yerde sıra bekleriz. Ancak yetişmesi gereken işler olduğunda, yorgun ya da telaşlı olduğumuzda sıra beklemek oldukça stresli bir eyleme dönüşebilmektedir.  Trafikte, bankada, fatura işlemlerinde, alışveriş merkezlerinde, markette, bilet gişelerinde, kantinde, konuşmalarda kısaca hayatın her alanında sıra beklemek durumundayız. Bu sebeple sıra bekleme oldukça önemli ve bir o kadar da kazanılması zor bir beceridir.

Yetişkinler için bile oldukça sıkıcı olan bu eyleme çocukların gözünden baktığımızda ise işler daha da zorlaşır. Çünkü çocuklar için zaman kavramı daha farklıdır. Ayrıca sıra beklemek gibi toplumsal düzene hizmet eden bir davranışın gerekliliği ve önemini anlayabilecek gelişimsel yeterlilik henüz kazanılmamış olabilir.

Kohlberg’e göre 0-5 yaşta çocuklar ahlak öncesi dönemdedir. Bu yaşlarda çocuklar henüz egosantrik dönemdedir ve kendi istekleri dahilinde hareket etmek isterler. Bu sebeple sosyal kuralları anlamakta zorlanırlar.

Sıra bekleme becerisi kaç yaşında ve nasıl kazandırılır?

Bebeklik döneminden itibaren bebeğinizle konuşurken iletişimin karşılıklı bir süreç olduğunu hissettirebilirsiniz. Bunun için bebeğinizin sesletimlerine, cıvıldama ve gığıldamalarına fırsat vermeli, onu dinlemeli, sesletimi bitince konuşmaya devam etmelisiniz. Böylece bebek, içsel bir süreçle, iletişimin sıralı bir eylem olduğunu, sıra ile konuşulması gerektiğini öğrenebilecektir. Bu da ileriki yaşantısında ona ön hazırlık sağlayacaktır.

Günlük yaşamın her anında sıra beklediğimizi göz önünde bulundurursak, çocuğunuzla markete, parka gittiğinizde sıra bekleme gerekliliğini kısa ve basit cümlelerle anlatabilirsiniz.

‘’Oyun çocuğun işidir’’ felsefesinden hareketle oyun yoluyla sıra bekleme davranışına dikkat çekilebilir. Sıra beklemeli oyunlar oynanabilir. Oyunlarda sıra bekleme becerisinin nedenlerine ve sonuçlarına yer verilebilir. 

Sabırsızlık ve öfke duygusunu yönetebilmek için neler yapılabilir?

İstenmedik durumlarda genellikle sabırsızlık ve öfke duyguları açığa çıkmakta ve kişiler bu duyguları doğru şekilde yönetemediğinde çatışmalar meydana gelmektedir. Çocuklar da sıra beklerken kimi zaman öfkelenmekte, durumdan şikayet ederek huzursuzlanmaktadır. Bu gibi durumlarda duygular üzerine konuşmak yararlı olabilir. Sıra beklemenin nasıl bir his olduğu, bu hissin neye benzediği, ne olursa bu duygunun daha iyi bir duygu ile yer değişebileceğinin resmini yapması istenebilir.

Duyguyu nasıl yönettiği ile ilgili yetişkinler olarak örnek verebilir, çocuğa bu duygusunu nasıl yönetebileceği ile ilgili somut öneriler sunabilirsiniz. Örneğin okulda sıra beklemesi gerektiği durumlarda içinden sevdiği bir şarkıyı söyleyebilir.

Sosyal öğrenme / Model olma

Ancak önemli olan nokta şu ki; çocuklar sözlerden çok yetişkinlerin davranışlarını gözlemleyerek öğrenirler. Bu sebeple yetişkinler de sıra beklerken ki tavır ve davranışlarına özen göstermelidir. Unutmayın ki sürekli trafikten şikayet eden bir anne babaysanız çocuğunuz da trafikte o gergin ve stresli andan etkilenerek huzursuzlanacak, huysuzlaşacaktır.

Anne Babaya Öneriler

-Çocuklar da yetişkinler gibi rutinleri severler. Çocuk, rutinleri bozulduğunda öfkeleniyorsa bu durumda rutinler dışına çıkılacağı biliniyorsa çocuğa öncesinde haber vermek yararlı olabilir.

-Çocuk öfkelendiğinde sakinleştirmek için çaba sarf etmek ya da ikna etmek yerine duygularını boşaltmasına fırsat tanıyabilirsiniz. Örneğin ‘’Beklemekten sıkıldığını görüyorum. Sıkıldığında ağlamak/bağırmak/söylenmek yerine bir oyun düşünebilirsin. Örneğin kırmızı renkli bir meyve söyle, ismi a ile başlayan bir hayvan söyle’’ gibi. Bu oyunlar çocuğun yaş ve gelişim düzeyine göre çeşitlendirilebilir.

-Nefes çalışmaları yapılabilir. ‘’Burundan derin bir nefes al, karnını şişir, burundan nefesini verirken karnını içine çek’’

-Öfke balonu çalışması yapılabilir. Sinirlenince hayali bir balon hayal edip balonu şişirip tüm öfkeyi bu balonun içine koyup patlatma öykünmesi yapılabilir.

 

647137

Kişi Okudu

Eda Biçici
KidologLogo

TR

Teknik Destek
(10:00-23:59)

+90(850) 840 11 39

App Store

Google Play

Spotify

karekod

' Bilinçli ebeveynler mutlu nesiller '

* Kidolog E-Bülten Üyeliği ile Bizden Haberdar Olun

© 2024 kidolog.com /Tüm hakları saklıdır.