Çocuğuma Kuralları Nasıl Öğretmeliyim?
Sevgili ebeveynler ilk yazımda çok soru aldığım, genellikle sorun yaşanılan bir konu olduğunu düşündüğüm malum ‘kurallar’ konusuna değinmek istedim. ‘’Çocuğuma kuralları öğretirken ödül/ceza ya da herhangi bir yaptırım uygulamalı mıyım, uygularsam bunu nasıl yapmalıyım?’’ sorularının karşılığı olarak şunları paylaşmak isterim:
Üç yaşından önce çocuklara ceza uygulamak ya da herhangi bir yaptırımda bulunmak doğru değildir. Çocuğunuzun tüm olumsuz davranışlarını onunla göz teması kuracak şekilde konuşarak, dikkatini başka yöne çekerek davranışını değiştirmeye çalışmalısınız. Yapmasını istemediğiniz bir davranışı kesin bir dille ‘’bunu yapmanı istemiyorum, buna dokunmamalısın, kendine zarar verebilirsin.’’ gibi sözlerle anlatmaya çalışabilirsiniz.
Üç yaşından sonra çocuğunuzla evde ya da dışarıda hangi davranışları yapabileceğini/yapamayacağını onunla konuşmalısınız. Baştan bütün kuralları çocuğunuzla birlikte belirleyebilirsiniz. Bu aşamada anne ve babanın birlikte aynı tutumu sergilemesi oldukça önemlidir. Çocuğunuzun size olan güveninin zedelenmemesi için kararsız tutumlardan kaçınılmalıdır. Kuralları belirlerken olumsuz bir dil kullanmak yerine olumlu dil kullanarak yapabileceklerini çocuğunuza aktarmanız onun için daha anlaşılır olabilir.
Bir örnek üzerinden ilerleyelim: Alışverişe çıktığınızı ve evde çocuğunuzla alışveriş sırasında uyulması gereken kurallarla ilgili hiçbir şey konuşmadığınızı düşünelim. Çocuğunuz marketteki gördüğü, canının çektiği yiyecekleri sizden istemeye başlar ve siz; ‘hayır bunu almayacağız, bu senin için zararlı bir abur cubur.’ dediğinizde çocuğunuz ısrar edecek, belki ağlama krizine girecek ve ebeveyn olarak ne yapacağınızı bilemez halde, çocuğunuzu sakinleştirmeye uğraşır şekilde bulabilir ve kendinizi çıkmazda hissedebilirsiniz. Bu tarz olayların yaşanması elbette ki normal ancak önüne geçilebilecek birtakım yöntemler uygulandığında beklemediğiniz bir krizin yaşanma olasılığını olabildiğince azaltabilirsiniz. Bu senaryonun başına gidecek olursak evden çıkmadan önce çocuğunuzla; ‘Şimdi birlikte markete gideceğiz, evimizde bitmiş olan yiyecekleri alacağız, bazı yiyecekleri seçmemde bana yardımcı olur musun? Eğer istersen seçtiğin bir şeyi de alabiliriz. En çok neyi istediğini/sevdiğini düşünebilirsin. Bunun için alışverişimize yetecek kadar para alıyorum. Marketten çıktıktan sonra istersen parka da gidebiliriz.’’ gibi bir diyalog ile çocuğunuzla en baştan bilgilendirici konuşma yapıp ona aslında markette uyması gereken kurallardan da bahsetmiş olursunuz. Böylece beklemediğiniz yaşanabilecek bir krizin de büyük ölçüde önüne geçmiş olabilirsiniz.
Kurallar konusu hayatımızın her aşamasında karşımıza çıkacaktır sevgili ebeveynler. Evde, okulda, dışarıda, toplu taşımada, parkta… Önemli olan bütün kuralları çocuğunuzla en baştan konuşmanız, ebeveyn olarak tutumunuz, onunla birlikte kuralları belirlemeniz, onun fikirlerine saygı duymanız, önem vermeniz ve çocuğunuzun olumsuz bir davranışı sırasında onunla yüz ve göz teması kurarak durumu ona sakin bir şekilde açıklamanız faydalı olacaktır. Olumsuz durum devam ettiği takdirde dile getirdiğiniz yaptırımı (ceza değil kesinlikle) kararlı bir şekilde uygulamanız doğru olacaktır. Uygulayamayacağınız bir yaptırımı çocuğunuza söylemeyiniz. Yaptırımlarınız çocuğunuzun yaşına ve o anki sergilediği davranışına uygun olmalıdır. Ağır bir yaptırım tercih edilmemelidir. Çocuğunuzla iletişimizin anlaşılır olması önemlidir. Çocuğunuz bir olumsuz davranış sergilediğinde görmezden gelip, aynı davranışı bir kere daha yaptığında tepki verirseniz ya da yaptırım uygulayamaya çalışırsanız çocuğunuzun güvenini zedeleyebilirsiniz. Kararlılığınız, anlaşılır olmanız, göz teması kurmanız, tutumunuz ve tabi ki koşulsuz sevginiz çocuğunuz için oldukça önemlidir. Zaman içinde, gösterdiğiniz sabırla ve istikrarınızla belirlediğiniz kuralların çocuğunuzla uyum içinde ilerleyeceğine tanık olacaksınız sevgili ebeveynler. Sevgiyle kalın.
Online görüşme için tıklayın.
