Bipolar Bozukluk Nedir? Bipolar Bozukluk Tedavisi
Bipolar bozukluk kişinin duygularını, hal ve hareketlerini düzenleyememesi, gün içerisinde gerekli aktiviteleri yerine getirememesi olarak tanımlanabilir. Bipolar bozukluk bir diğer adıyla duygu durum bozukluğudur. Bu hastalık manik-depresif bozukluk olarak da adlandırılmaktadır. Bipolar bozukluk duyguları en uç noktalarda yaşamak anlamına da gelebilir.
Kişi, günün bir saatinde çok mutlu ve enerjik olabileceği gibi günün bir başka saatinde de çok yorgun, içine kapanık ve huysuz da olabilir. Bu tamamen o an içerisinde hissettiği duygulara bağlıdır. Bipolar bozukluk duyguları kullanarak hareket eder. Bu hastalık genetik olarak da ebeveynlerden alınabilir veyahut bir travma sonrası kişide sonradan ortaya çıkabilir.
Bipolar bozukluğu nedir, belirtileri nelerdir, neden ortaya çıkar, tedavisi nasıl yapılır gibi tüm soruların yanıtını bu yazımızda vereceğiz. Hazırsanız başlayalım…
Bipolar Bozukluk Nedir?
Bipolar bozukluk ya da diğer adıyla manik-depresif bozukluk; bireylerin enerjisini, konsantrasyonunu, ruh halini ve günlük aktivitelerini yapmasını etkileyen psikolojik bir rahatsızlığa verilen isimdir.
Bu rahatsızlıkta kişi kendini çok iyi hissederken birdenbire tam tersi duygulara kapanarak, içe kapanabilir. Manik depresyon belirtileri ve bipolar bozukluk belirtileri arasında da bir paralellik olduğu söylenebilir. Bu iki rahatsızlığa sahip olanlar benzer ruh hallerine girebilir. Bu sebeple bipolar bozukluk tanısı konulurken, dikkatli bir değerlendirme yapılması gerekir.
Bipolar hastalarında en belirgin özellik, ruh halinin sürekli olarak aşırı uçlarda olmasıdır. Rahatsızlığın belirtileri üst seviyelere çıktığında kişi çok mutlu ve hiperaktif olur. Tersi durumda ise depresyon belirtileri gösterir ve dünyaya kendini kapatır. Kimi zaman intihar eğilimleri dahi gösterebilirler.
Bipolar bozukluğunda duygu atakları yılda birkaç kez ortaya çıkabilir. Birçok insan bu bozuklukları fark eder. Fakat ileri seviyelerde bipolar bozukluk yaşayanlar bu durumun farkında olamayabilir.
Bipolar Bozukluk Neden Olur?
Kesin bir nedeni olmamakla birlikte pek çok belirtinin ve nedenin birleşmesiyle birlikte kişiye bipolar bozukluk tanısı koyulabilmektedir. Ruhsal bir nedeni olabileceği gibi fiziksel bir nedeni de olabilir. Beyindeki fonksiyonları kontrol eden bir kimyasalın dengesizliği sonucunda da kişiye bipolar bozukluk tanısı koyulabilir. Bunun yanı sıra gen aktarımıyla da bipolar bozukluk olabilmesi mümkündür.
Tamamen tek bir gen bunun için suçlanamaz. Fakat genetik faktörler ve çevresel faktörler işin içine girdiği zaman ailesinde bipolar bozukluk geçmişi olan kişinin de aynı hastalıktan mustarip olduğu görülmektedir. Fiziksel ve ruhsal nedenlerin yanı sıra tetikleyici unsurlar da bipolar bozukluğun nedeni olabilirler. Cinsel veya duygusal bir istismara uğranması, kişiye yakın olan birinin ölümü, fiziksel şiddet veya istismar bipolar bozukluk durumunu tetikleyen bazı tatsız unsurlardır. Bu tür olaylar kişinin depresyona girmesine, dikkat edilmediği müddetçe o depresyonun ilerleyip ağır bir hastalığa doğru yol almasına neden olur.
Bipolar Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Bipolar bozukluğu belirtileri, başkaca birçok mental sorunla karıştırılabilir. Bunun sebebi, tek tek belirtilerin farklı rahatsızlıklara çok benzemesidir. Bu nedenle bipolar kişilik bozukluğu belirtilerini gösteriyorsanız ya da sevdiklerinizden birinde bu belirtiler varsa, yapmanız gereken ilk şey bir uzmana danışmaktır.
Bipolar bozukluk için ruhsal durum olarak iki dönemi vardır:
Kişi aşırı bir şekilde neşeli, enerjik, sabırsız, uç noktalarda özgüvenlidir. Ayrıca hızlı konuşur, halüsinasyon görür ve daha az uyku ihtiyacı hisseder. Bu ve bunun gibi uç noktada enerjik belirtiler mani dönemi adı verilen dönemin belirtileridir.
Tüm bu belirtilerin tam tersi olarak ise depresyon döneminde aşırı uyuma isteği oluşur. Kişi sürekli yorgundur, enerjisi yoktur ve aşırı keyifsizdir. İştahsızdır, yemek yemez ve en önemlisi de intihara meyillidir. Depresyon döneminde basit günlük işleri bile yerine getirmek onun için çok zordur.
Bu iki dönemin dışında karma adı verilen bir dönem daha vardır. Bu karma dönemde ise kişi bu iki duygu durum halini aynı anda hatta aynı gün içerisinde yaşar.
Bipolar Bozukluk Testi
Bipolar bozukluk teşhisi için kullanılan araçlardan biri de testtir. Bipolar bozukluğu tanısı koyulabilmesi için test tek başına yetersiz bir araçtır. Tanı koyulabilmesi için hastanın öyküsü, semptomlar, hastalığın gidişatı, aile öyküsü gibi faktörleri de değerlendirmek gerekir.
Belirtilerin farklı bir hastalıktan kaynaklanma olasılığını kaldırmak için ilk olarak fiziksel muayene yapılır. Bununla birlikte bireyler, genellikle kendilerinde bir sorun olduğunu inkâr eder. Kimi zaman bu durum yalnızca mental bir sorun olduğunu inkâr etme şekline de dönüşebilir. Bu nedenle aile ve sevdiklerin rolü çok önemlidir.
Bipolar Bozukluk Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bipolar bozukluk tedavi gerektiren bir hastalıktır. Kimi zamanda yaşanan bu rahatsızlık toplum tarafından “kişisel zayıflık” gibi yanlış şekilde tanımlanabilir. Bu algılar, hastalığın daha kötü bir hale gelmesine neden olur. Bipolar bozukluk tedavisinin bir an önce başlaması, hastalığın daha hızlı ve etkili bir şekilde yapılmasını sağlar.
Bipolar bozukluk tedavisinde yaygın şekilde iki yöntem kullanılır. Bunlar ilaç tedavisi ve psikoterapidir.
1. İlaç Tedavisi
Bipolar bozukluk ilaçları, tedavide sıklıkla kullanılan yöntemlerden biridir. Ana tedavi yöntemi olarak koruyucu ve akut tedavi ilaçlarına başvurulur. Bipolar bozukluk ilaçları çeşit çeşit olmakla birlikte, bunların temel amacı kişinin duygu durumlarını kontrol altına almaktır. Kimi zaman duygudurum düzenleyici olarak da adlandırılırlar. Duygudurum ataklarının önlenmesini ve başlayan atağın sonlandırılmasını engelleyen bu ilaçlar, genellikle uzun yıllar boyunca kullanılır.
Bipolar bozukluk ilaçlarının ne dozajda ve ne kadar süre boyunca kullanılacağı, hastalığın evresine göre belirlenir. İlaçların ne kadar kullanılacağı uzman psikoloğun kararına ve hastanın durumuna bağlıdır.
2. Psikoterapi
Bipolar bozukluk tedavisinde ilaçların yanı sıra psikoterapi uygulanır. Psikoterapi tedavi aşamasında oldukça faydalıdır. Özellikle rahatsızlık yaşayanların gelecekte atacakları adımlarda önemli bir yöntemdir.
Kimi zaman bireyler, tedavide kendini daha iyi hissettiği için artık tedaviye ihtiyaçları olmadığını düşünürler. Bu tip durumlarda tedaviyi terk edebilirler. Buna karşın kişiler semptomlar kaybolduktan sonra bile tedaviye devam etmelidir. Bu tedavinin başarısını büyük oranda etkiler.
Kişilerin yaşadığı atakların sayısı arttıkça, tedavi başarısı da zayıflayacaktır. Bu nedenle tedavinin disiplinli bir şekilde devam etmesi gerekir.
Kimi durumlarda bipolar bozukluk belirtileri uç noktada yaşandığı için hastalar kısa süreyle de olsa hastaneye yatırılabilir. Bu özellikle intihar riskinden dolayı alınan önlemlerden biridir.
Sık Sorulan Sorular
Bipolar bozukluk ne demek, belirtileri nelerdir, tedavisi nasıl yapılır gibi sorulara yukarıda ayrıntılarıyla yanıt verdik. Yazımızın bu bölümünde ise, bu rahatsızlıkla ilgili olarak sık sorulan sorulara ve yanıtlarına yer vereceğiz.
Bipolar Bozukluk Genetik Mi?
Bipolar bozukluğun nedenine dair net bilgiler bulunmamaktadır. Buna karşın genetik aktarım ve yaşanan travmalar bu hastalığın ortaya çıkmasında önemli rol oynamaktadır.
Bipolar Bozukluğu Olanlar Evlenebilir Mi?
Bipolar bozukluğu olan kişilerin evlenmesi noktasında herhangi bir engel yoktur.
Bipolar Bozukluk Geçer Mi?
Bipolar bozukluğun, etkili bir tedavi yöntemiyle tam olarak düzelmesi mümkündür. Tedaviyle hastaların %40’ında tam düzelme, yarısında ise çok belirgin düzelmeler görülmüştür.
Bipolar Bozukluk Nasıl Geçer?
Bipolar bozukluk ancak tedavi ile geçer. Tedavide ise ilaç ve psikoterapi genellikle bir arada kullanılmaktadır.
Bipolar Bozukluk Tedavisi Var Mı?
Bipolar bozukluk tedavisi olan bir rahatsızlıktır. İlaç ve psikoterapi tedavisiyle hastalarda büyük gelişmeler ve tam iyileşme sağlanabilir.
Bipolar Bozukluk Tedavi Edilir Mi?
Bipolar bozukluk tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Tedavi hastaların %40’ında tam iyileşme sağladığını göstermiştir. Tam iyileşme sağlanamasa dahi tedaviyle hastalarda ciddi gelişimler ortaya çıkmaktadır.
Bipolar Bozukluk Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Bipolar bozukluk tedavisinin süresi, hastaya ve hastalığın evresine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Genellikle ilaçlara yıllarca devam etmek gerekir.
Bipolar Bozukluk Nasıl Anlaşılır?
Bipolar bozukluk belirtileri genellikle uçlarda yaşanan duygudurumların ataklar şeklinde gelmesidir. Belirtiler diğer mental rahatsızlıklarla karıştırılabileceği için bir uzman tanısına ihtiyaç vardır.
Duygu Durum Bozukluğu ve Bipolar Aynı Mı?
Duygudurum bozukluğu, bu rahatsızlığa verilen genel isimdir. Bipolar bozukluk ise bu rahatsızlığın bir alt dalı sayılabilir.
Kaynaklar
National Institute of Mental Health
American Psychiatric Association
***
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Kidolog Yayın Kurulu katkı sağlamıştır.
** Web sitemizde yer alan bu yazılar, tanı ve tedavi amacı taşımamaktadır. Sayfada tedavi edici sağlık hizmetleri konusunda herhangi öğeye yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi konusundaki tüm işlemleriniz için bir uzmana başvurmalısınız.
