0-6 Ay Bebeklerde Gelişimsel Oyunlar

 0-6 AYLIK BEBEKLERİN GELİŞİMİNİ DESTEKLEYİCİ OYUNLAR

Yeni bir hayata başlayan bebek, kendini güvende hissetmek ister ve bu da ancak onun ihtiyaçlarına zamanında cevap veren, onu önemseyen, koruyan, sarıp sarmalayan bir aile (anne, baba, bakım veren) ile mümkündür.

Kimi yetişkinler bebeklerin sadece korunması gereken canlılar olduğunu düşünse de onların deneyime, oyuna, keşfetmeye, yeni şeyler öğrenmeye de ihtiyaçları vardır.

Bebekler onlara sunulan uyaranlar sayesinde kendisini ve çevresini tanır, yeni becerileri öğrenirler. Dış dünyayı algılamaya başladıkça yeni uyaranlara ihtiyaç duyarlar. Peki nedir bu uyaran?

Bebeğin duyu ve algısına sunulan her bir girdiyi uyaran olarak tanımlayabiliriz.

Duyu motor döneminde olan bebek, dünyayı duyuları ile (görerek, işiterek, dokunarak tadarak, koklayarak) algılar. Bu yüzden bebeğinize sarılmak, başını okşamak, onunla yumuşak bir ses tonuyla konuşmak, gözlerine bakmak, gülümsemek, ninni söylemek birer uyarandır.

Büyümenin ve aynı zamanda gelişimin de en hızlı olduğu dönem olan 0-1 yaşta bebekler gelişimsel açıdan pek çok zorlu beceriyi edinirler. Bu becerilerin edinilmesi için de deneyime, uygun çevresel şartlara ve etkileşime ihtiyaç vardır.

0-6 Ay Bebeklerin Temel Gelişimsel Özellikleri ve Gelişimini Destekleyici Oyunlar

Kaba Motor gelişimde; İlk aylarda başını dik tutmaya çalışan bir bebek dördüncü aya geldiğinde destekli yedinci ayda desteksiz oturmaya başlar ve bir yılın sonunda yürümeyi  öğrenir.

*Bebeğin kaba motor becerilerini desteklemek için yapılabilecek gelişimsel oyunlar;

1.ayda bebeğinizin başını ve boynunu kısa süreli (bir iki saniye) tutup tutmadığını gözlemleyin.

2.ayda bebeğinizi sırt üstü yatırın ve başını okşayın, bacaklarına dokunun. Bacakların, başını kaldırmaya çalışıp çalışmadığını gözlemleyin.

3.ayda bebeğinizi sırt üstü yatırın ve ellerinden tutup yavaşça kaldırmaya çalışın. Bebeğinizin başını dik tutup tutmadığını gözlemleyin.

4.ayda bebeğinizi yüz üstü yatırın ve önüne bir oyuncak koyun. Bebeğinizin kollarından destek alarak gövdesini kaldırıp kaldırmadığını gözlemleyin.

5.ayda bebeğinizi sırt üstü yatırın ve yanına bir oyuncak koyarak dikkatini çekin. Bebeğinizin oyuncağa ulaşmak için sırt üstünden yan tarafa dönüp dönmediğini gözlemleyin.

6.ayda bebeğinizi yüz üstü yatırın ve önüne sevdiği bir oyuncağı koyun. Bebeğinize seslenerek dikkatini çekin ve yüz üstü sürünerek kollarından, gövdesinden ve bacaklarından kuvvet alarak oyuncağa ulaşmasını sağlayın.

Uzman desteği almak için tıklayınız.

İnce motor gelişimde; ikinci aylarda çıngırağı elinde tutmakta zorlanan bebek üçüncü ay civarında nesnelere uzanır, yakalar, sıkıca kavrar, bırakır. Sekiz dokuz ay civarında nesneleri manipüle etme becerisi hızla gelişir. Nesneleri elden ele geçirir, iki elinde birer nesne tutmayı başarır.

*Bebeğin ince motor becerilerini desteklemek için yapılabilecek gelişimsel oyunlar;

1.ayda bebeğinizin avcunu yavaşça açın ve saplı bir oyuncak vererek tutmasını sağlayın.

2.ayda bebeğinizin ellerini orta hatta getirin ve parmaklarını nazikçe açıp kapatın.

3.ayda bebeğinize yakın bir mesafeden bir oyuncak uzatın ve nesneye kolları ile uzanmasını bekleyin.

4.ayda bebeğinize bir oyuncak uzatın ve nesneyi almasını bekleyin. Bebeğiniz nesneyi aldığında ‘’aferin’’ diyerek pekiştirin.

5.ayda tel sarar gibi el bileğini çevirebileceği oyunlar oynayın ve eşlik edip etmediğini gözlemleyin.

6.ayda bebeğinizin önce bir eline bir oyuncak verin ardından diğer eline bir oyuncak daha uzatın ve bebeğinizin her iki elinde de birer oyuncak tutup tutmadığını gözlemleyin.

Bilişsel gelişimde; İlk aylarda nesneleri tanımaya çalışırken daha sonraları nesnelerin özelliklerini fark eder, onlarla yeni oyunlar kurar, onları atar ya da sallar, seslerini dinler, düğmelerine basar, ışıklarını yakar. Ortamdan kaldırılan nesne ya da kişinin yok olduğunu düşünürken zamanla aslında o nesne ya da kişinin varlığının devam ettiğini algılayan büyük bir bilişsel yeti edinirler. Buna nesne devamlılığı adı verilir.

*Bebeğin bilişsel gelişim becerilerini desteklemek için yapılabilecek gelişimsel oyunlar;

1.ayda kırmızı ponponu ya da parlak renkli bir nesneyi 20-30 cm. mesafeden tutun ve bebeğinizin nesneye bakmasını bekleyin.

Bebeğinizin sağına ve soluna geçerek yumuşak bir ses tonuyla seslenin ve sesinize tepki vermesini bekleyin.

2. ayda kırmızı ponponu ya da parlak nesneyi yavaşça sağa ve sola hareket ettirerek bebeğinizin ponponu izlemesini sağlayın.

Bebeğinizin gözlerine bakarak sizi fark etmesini ve göz teması kurmasını bekleyin. Göz teması kurduğunuzda ‘’Aferin bebeğime, çok güzel baktın’’ diyerek pekiştirin.

3.ayda oyuncağı bebeğin 180 derece izlemesi için başının sağ tarafından başlayıp sol tarafına kadar hareket ettirin.

4.ayda bebeğinizin elinden oyuncağını alın ve oyuncağı aramasını bekleyin. Farklı tatlarda yiyecekleri diline değdirip yüz ifadelerini inceleyin. Dikkat! Tat deneyimi için yiyeceklerin acı ya da alerjen madde olmamasına özen gösterin. Limon, şeker, yoğurt gibi yiyecekleri çok az miktarda sadece dilini dokundurarak tadını alacak kadar bebeğinize sunarak farklı tatlara farklı tepkiler verip vermediğini gözlemleyin.

 5.ayda bebeğinizin eline bir oyuncak/nesne verin ve oynamasını izleyin.

6.ayda bebeğinizle ayna karşısına geçin ve aynadaki görüntüsüyle oynayın, konuşun.

Cee-e (peek a boo) oynayın.

Dil gelişiminde; dudaksıl harflerin sesletimi ile başlayan yolculuk yedinci aylarda babıldamaya dönüşür ve ilk yılın sonunda ilk kelimeler duyulmaya başlanır.

*Bebeğin dil gelişim becerilerini desteklemek için yapılabilecek gelişimsel oyunlar;

1.ayda yumuşak ses tonu ve güler yüzle bebeğinizle konuşun ve sizi dinlemesini sağlayın.

2.ayda farklı sesler çıkardığında sessizce onu dinleyin ve sesletimi bitince ‘’sen benimle konuluyorsun, bana neler söyledin’’ gibi cümlelerle bebeğinizle konuşun.

3.ayda bebeğinizin sağından, solundan, karşısından seslenin ve başını sesin geldiği yöne doğru çevirmesini gözlemleyin.

4.ayda agulamaya başladığında bebeğinizi dinleyin ve onunla konuşun.

5.ayda ismiyle seslenin ve tepkisini gözlemleyin.

6.ayda isteklerini belirtmek için ses, jest ve mimiklerini kullanıp kullanmadığına dikkat edin. Oynadığı bir oyuncağı elinden nazikçe alın ve bekleyin. Sesletimde bulunur ya da oyuncağa uzanırsa ‘’oyuncağını mı istiyorsun’’ diyerek oyuncağı geri verin.

Sosyal duygusal gelişimde; ilk tepkileri refleksif olan bebek, zamanla kendi dışındaki insanları fark eder, farklı yüz ifadelerine farklı tepkiler verir, tanıdığı kişileri ayırt eder, ritmik oyunlara katılır, duygularını ifade eder.

*Bebeğin sosyal duygusal gelişim becerilerini desteklemek için yapılabilecek gelişimsel oyunlar;

1.ayda bebeğiniz kendiliğinden gülümser. Yumuşak ve nazikçe ayağına eline dokunun ve tepkilerini gözlemleyin.

2.ayda gülümseyerek bebeğinize bakın ve size gülümsemesini bekleyin.

3.ayda farklı yüz ifadeleri (kızgın, mutsuz, şaşkın gibi) yapın ve kısa süreli (iki üç saniye kadar) bekleyin. Bebeğinizin farklı ifadelere farklı tepkiler verip vermediğini gözlemleyin.

4.ayda sürekli oynadığınız bir oyunu oynayın ya da söylediğiniz bir şarkıyı söyleyin ve tepkilerini gözlemleyin.

5.ayda gülümseyerek ve sevgiyle bebeğinize bakın ve mutlu bir yüz ifadesi ile sizinle ilgilenip ilgilenmediğini gözlemleyin.

6.ayda bebeğinizi kucağınıza alın ve size sarılıp sarılmadığını gözlemleyin.

Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Bebeğinizle bu oyunları oynarken dikkat etmeniz gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır. Öncelikle bebeğinizin güvenliği için tüm bu oyunlar oynarken bebeğinizi yalnız bırakmayın. Oyun öncesinde oyuncakları kontrol etmeye özen gösterin. Oyuncaklarda herhangi bir kırık, deforme olup olmadığına dikkat edin.

Bebeğinizle yumuşak bir ses tonuyla konuşmaya özen gösterin.

Bebeğinizin oyunlar içinde denediği ya da yaptığı becerileri pekiştirin ve cesaretlendirin. ‘’Yapabilirsin, aferin, güzel oldu, başarırsın’’ gibi sözcüklerle, başını okşayarak, gülümseyerek, alkışlayarak pekiştirebilirsiniz.

Oyunlarda sık tekrarlara yer verin, çünkü bebekler tekrarlar yoluyla beceriyi kazanırlar.

Oyun materyallerini belli aralıklarla değiştirin, yeni materyaller ekleyin, bebeğin sık kullandığı materyalleri ortamdan kaldırıp farklı materyallerle oynamasına fırsat verin.

Açık havada vakit geçirmeyi de ihmal etmeyin. Temiz hava, bol güneş ve doğada vakit geçirmek, doğanın sesini dinlemek, doğadaki renkleri gözlemlemek de bebeğin duyularının gelişmesine katkı sunmaktadır.