0-3 Yaş Aralığında Ekran Maruziyeti

Günümüz dünyası düşünüldüğünde çocuk daha doğduğu anda ekrana merhaba demektedir. Doğum anında başlayan ekran ile tanışma hikayesi, çocuk büyüdükçe ve hareketlenmeye başladıkça genellikle artarak devam etmektedir. Peki çocukları ekrandan soyutlamanın imkansız olduğu bu dönemde ebeveynlerin tutumu nasıl olmalıdır? 0-3 yaş döneminde ekran maruziyetinin fazla olması ne gibi sorunlara yol açabilir?

Ekran Maruziyeti ve Dil Gelişimi

0-3 yaş dönemi çocuğun çevresini keşfettiği, tanıdığı en önemli dönemlerden birisidir. Bu dönemde çocuk önce ağzı ile nesneleri tanımaya çalışır. Emekleme ve yürüme becerisini kazanmasıyla beraber ise hareketlerinde artış olur ve amaçlı yönelimler başlar. Yine fiziksel gelişimin yanı sıra dil gelişiminin de büyük oranda ilerlediği bu yaş aralığında çocuğa sunulan imkanlar oldukça önemlidir. Bu dönemde bazen ebeveynler çocuğun daha iyi yemek yemesi için ya da kendi işlerini yapabilmek amacıyla zaman kazanabilmek için çocuğu ekran karşısına oturtup çocuğun dikkatini tek yöne çevirmektedir. Bu esnada çocuğun izlediği video içerikleri kontrol edilmiyorsa ve uzun süre ekran karşısında vakit geçiriliyorsa çocuk bu durumdan şüphesiz ki olumsuz etkilenecektir. Ekran maruziyetinden en çok etkilenen gelişim alanlarından biri dildir. Dil gelişiminin normal seyrinde ilerleyebilmesi için çocuğun iletişime ihtiyacı vardır. İletişim ise karşılıklı göz temasını, konuşmayı gerektiren bir süreçtir. Televizyon, tablet ve cep telefonundaki videoları düşündüğümüzde yalnızca ekrandan gelen video sesinden ve görüntülerden oluşan bir içerik mevcuttur. Bu esnada çocuğun yapması gereken tek şey ekranı izlemektir. Bunun dışında dil gelişimini aktifleştiren herhangi bir durum yoktur. Dolayısıyla çocuğun konuşma ihtiyacı da yoktur. Böyle bir durumda çocuğun dil gelişimi ilerlemek yerine çoğunlukla gerilemektedir. Yine ekran maruziyetinin fazla olması çocuğun tek bir noktaya odaklanmasına, dış dünya ile bağını kısmen de azaltan bir durum haline getirmektedir. Bu durum da çocuğun dış dünya ile ilişkisinden soyutlanmasına sebep olmaktadır.

Ekran Hasarı

Ekransız bir şekilde çocuk büyütmek imkansızken ekrana fazla maruz kalmanın hem dil gelişimini hem de sosyal gelişimini olumsuz etkileyebileceğini belirtmiştik. Son zamanlarda çok sık gelen bir diğer problem ise otizm belirtileri ile ekran hasarına uğrayan çocukların benzer belirtiler göstermesidir. Pek çok anne baba çocuğunda otizm belirtilerini gözlemlediği şikayetiyle başvuruda bulunmaktadır. Göz teması kurmakta güçlük çekme, seslendiğinde bakmama gibi belirtiler ekran hasarına uğrayan çocuklarda da meydana gelmektedir. Bu benzer şikayetler ile gelen çocuklar ile özel eğitim sürecine başlandıktan belli bir süre sonra bu şikayetler ortadan kalkmaktadır. Bu nedenle çocukların ekran hasarı mı yoksa otizm belirtileri mi gösterip göstermediği ile ilgili net bir şey söylemek mümkün değil ancka belirtiler ortak olabilmektedir.

Otizm nörogelişimsel bir bozukluktur sonradan oluşmamaktadır ancak ekran hasarı doğum sonrasında fazla ekrana maruz kalma sonucunda oluşmaktadır. Ekran hasarını engelleyebilmek için 0-3 yaş arasında çocukların ekrana maruz bırakılmaması bu nedenle çok büyük önem arz etmektedir ve kesinlikle önerilmemektedir.

Çocuğunuz ile ilgili merak ettiğiniz konular için randevu oluşturmak için tıklayınız.