Montessori Eğitimi Nedir?

“Montessori eğitimi nedir?” sorusu özellikle çocuk yetiştirenler tarafından sıklıkla merak edilmektedir. Montessori yaklaşımı olarak da bilinen bu model, Pedagog Maria Montessori tarafından geliştirilmiştir. Bu modele göre her çocuğun kendi beceresine, ilgi alanına, karakterine ve öğrenme hızına uygun bir öğretim planının hazırlanması temel alır. Son yılların en popüler modellerinden biridir.

Peki, montessori eğitimi nedir? Montessori yaklaşımında hangi yöntemler kullanılır?

Montessori Eğitimi Nedir?

Maria Montessori tarafından geliştirilmiş olan bu model; çocukların bireysel becerilerini ve yeteneklerini esas alarak eğitim/öğretim planının hazırlanmasını temel alır. Pedagog Montessori’ye göre her bir çocuğun farklı yetenekleri ve buna bağlı olarak farklı ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçlara cevap verebilmek için her çocuğun kendi yeteneğinin keşfedilmesi ve yeteneğine bağlı olarak alan yaratılması gerekir. Montessori yaklaşımının temeli, bu sayede kendi kendine yetebilen çocuklar yetiştirmektir.

Bu yaklaşımda çocuklara, seçme şansı ve sorumluluk verilir. Bu sayede düzen ve öz disiplin sağlanarak; çocuğun araştırması ve denemesi teşvik edilir. Bu durum çocukta hatalarını fark etmesi ve hata yapabileceğini kabul etmesi açısından özgür bir ortam geliştirilmesini sağlar. Tüm bu yaklaşımın sonucu olarak çocuğa kendi potansiyelini tanıma ve geliştirme şansı tanınır.

Maria Montessori, eğitimde metotlar yerine kişiliklerin göz önüne alınması gerektiğini söyler. Onun düşüncesine göre her çocuk özel ve tektir. Bu nedenle çocuğa öğrenmek ve gelişmek için özgür ve özel bir ortam yaratılmalıdır.

Montessori Oyuncakları Nelerdir?

Montessorri yönteminde oyuncaklar beş farklı gruba ayrılır. Bu gruplar şu şekildedir;

• Günlük yaşam becerileri
• Dil eğitimi
• Matematik eğitim
• Duyu becerileri
• Kozmik eğitim

Montessori oyuncakları ve materyalleri, bu eğitim yaklaşımının en önemli parçalarıdır. Oyuncaklar, tüm alanlarda çocukların sorumluluklarını geliştirmek için tasarlanır. Bu oyuncaklar günlük hayattaki materyallerin minyatürü halindedir.

Günlük yaşam becerileri için kullanılan oyuncaklar, çocuklarda el yıkama, temizlik, giyinme gibi becerilerin gelişmesini destekler. Temizlik setleri, yemek setleri, ayakkabı bağlama, düğme ilikleme gibi oyun ve oyuncaklar bunlar arasındadır.

Renk ve ses kutuları, dokunma tabletleri ve zil gibileri ise duyu oyuncaklarını oluşturur. Sayı çubukları, matematik, toplama-çıkarma tahtaları, hareketli alfabeler ve gramer kutusu gibi oyuncaklar ise dil materyallerini oluşturur. Hayvanları, haritaları ve güneş sistemini anlatan materyaller ise kozmik eğitim amacıyla kullanılır.

Montessori Etkinlikleri Nelerdir?

Montessori yaklaşımında, aktiviteler çocukların kendi kendine keşfederek öğrenmesini ve yeteneklerini deneyimleyerek geliştirmesini hedefler. Bu etkinlikler yaş gruplarına bağlı olarak değişkenlik gösterir.

0-3 yaş arasında çocukların kendilerine ve dünyaya olan güvenlerini besleyecek, becerilerine inanacak ve özgüvenini inşa edecek bir ortam hazırlayacak etkinlikler yapılır. Bu dönemde daha çok dil, kaba ve ince motor becerilerinin geliştirilmesi amaçlanır.

3-6 yaş aralığında çocuklar için etkinlikler genellikle öz denetim ve bağımsızlığını güçlendirme amacı taşır. Bu dönemdeki çocuklar aynı zamanda sosyalleşmeye başlar. BU nedenle sosyal beceri ve matematik bilgisinin artırılacağı etkinlikler de yapılmaktadır.

6-12 yaş aralığında çocuklarda ise Montessori etkinlikleri; özgüven, hayal gücü ve ilgi alanlarının keşfine yönelik olarak gerçekleştirilir. Bunların yanı sıra çocuğun yaşadığı toplumu, kültürü ve genel olarak dünyayı keşfetmesine olanak tanıyacak etkinlikler yapılır.

Montessori Eğitiminin Faydaları Nelerdir?

Montessori eğitimi, çocukları tek tek ve ayrı ayrı değerlendirdiği için birçok farklı faydayı da beraberinde getirir. Bu faydalardan öne çıkanlar şu şekilde sıralanabilir;

• Çocuklar kendi hızlarıyla gelişirler. Bu sayede çocukların öğrenme çalışma isteği artar.
• Bu yaklaşımda disiplin içselleştirilerek öğrenilir.
• Hayal gücü gelişen çocuk daha yaratıcı ve üretken bir birey haline gelir.
• Öğrenme sürecinde planlama çocuğa verildiği için çocuğun kendine güveni ve sorumluluk duygusu gelişir.
• Duyguları doğru bir yaklaşım ve biçimde ifade etmeyi öğrenir.
• Problem çözme becerileri güçlenir.
• Topluma ve başka insanlara karşı saygılı, sosyal bir birey olur.

Montessori Okullarında Ne Yapılır?

Montessori eğitimini ve bu yaklaşımı benimseyen okullarda, öğretmen çevreyi bu eğitim biçiminin koşullarına göre hazırlar. Bu sayede çocukların çevreyle olan etkileşimleri sağlanır. Montessori okullarında sınıflar yaş gruplarına göre ayrılır. Bunun yanı sıra çocuğun ihtiyacı da sınıfların ayrışmasında önemlidir. Bu okullarda aynı zamanda çocukların ilgi alanlarına ve gelişimlerine yönelik materyaller hazırlanır. Montessori eğitiminde çocuklar, merakları doğrultusunda, kendi kendilerini geliştirir ve kendi hızlarında ilerler.

Montessori Eğitim Materyalleri

Montessori eğitiminde en önemli konulardan biri materyallerdir. Montessori yaklaşımında kullanılan materyaller, çocukların seviyelerine göre tanıtılır ve ilgi alanlarına göre özel biçimde tasarlanır. Materyaller sayesinde çocukların öğrenme hevesleri körüklenir. Sınıflarda çocuklar boylarına göre düzenlenen raflardaki materyalleri dilediği zaman alarak çalışabilir.

Materyaller çocuklarda farklı zeka bölümlerine hitap edecek şekilde hazırlanır. Beş duyuya da hitap eden bu materyaller, öğrencilerin zihinsel gelişimini üst seviyeye çıkarmak için tasarlanır. Hazırlanan materyallerde mutlaka hata kontrolü yapılır. Bu kontrol, çocuğa yaptığı hatalar karşısında kendini değerlendirme olanağı tanır.

1 - Kırmızı Çubuklar

Bu çubuklar sayesinde çocuklara kısa ve uzun kavramlarını öğretmek amaçlanır. Ayrıca matematik çalışmalarında da kullanılır.

2 - Sayma Çubukları

Çocukların sayıları sıraya koyma ve sayma becerilerini geliştirmek için kullanılan materyallerdir. Matematik etkinliklerinde yaygın olarak kullanılır.

3 - Koku Tüpleri

Duyu materyalleri arasında belki de en önemlilerinden biridir. Montessori koku tüplerinin içerisinde çeşitli kokular vardır. Burada amaç çocukların koku duyusunu geliştirerek, farklı kokuları ayırt edebilmesini sağlamaktır. Tüplerde limon, nane, kahve, vanilya gibi kokular bulunabilir. Ayrıca aynı kokulara sahip olan iki tüp vardır. Çocuklar kokuları koklayarak eşleme yapmaya çalışır.

4 - Pembe Kule

Montessori okullarında en çok dikkat çeken materyallerden biri pembe kuledir. Pembe kule, çocukların yükseklik, uzunluk, genişlik gibi ebat kavramlarını görsel olarak fark edebilmesini sağlar. Matematik çalışmalarında da kullanılan bir materyaldir. Kuleler üst üste dizilirken, çocuğun hareketleri kas gelişimine de destek olur. Kule sayesinde denge kavramı da daha kolay anlaşılır.

5 - Silindir Bloklar

Silindir bloklar sayesinde çocukların üç boyutlu objeleri anlaması ve boyut farklılıklarını görsel açıdan ayırt edebilmesi sağlanır. Bu tip materyaller ince motor becerileri açısından önemlidir.

Yaş Gruplarına Göre Montessori Etkinlikleri Nelerdir?

Daha önce de ifade ettiğimiz gibi Montessori etkinlikleri yaş gruplarına göre değişiklik gösterir. Aşağıda yaş gruplarına bağlı olarak düzenlenebilecek etkinliklere bazı örnekler vereceğiz.

0-3 Yaş Montessori Etkinlikleri

0-3 yaş etkinlikleri; kaba ve ince motor becerilerine dayalı hareketli etkinliklerdir. Bu etkinlikler, çocuğun kavramsal olarak etrafına dikkat ettiği dönemde, dünyasını tanımasına yardımcı olur.

• Süngerle Su Aktarma: Avuç içine sığabilen iki plastik kap, sünger ve bir miktar suyla düzenlenen etkinliktir. Genellikle 2 yaş çocuklar için kullanılır. Çocuklar kaplardan birini suyla doldurur ve bu kaptaki suyu süngerle boş kaba taşır. Bu sayede el göz koordinasyonu, dikkat becerisi, ince ve kaba motor kaslarının çalışması amaçlanır.
• Duyu Sepeti: Sepet içerisine farklı özelliklerde cisimler koyular. Bunların bazıları sert, bazıları yumuşak, bazıları ses çıkartan, bazıları sessiz, bazıları pürüzsüz olabilir. Bu sayede bebeklerde işitsel, dokunsal ve görsel duyuların harekete geçirilmesi amaçlanır.
• Ayna: Altı aylıktan itibaren kullanılabilecek bu etkinlikte, ayna karşısında bebeğin görme duyusunun gelişmesi hedeflenir. Bebek yüzünü görmeye başladığında kendisini de tanımaya başlar. Ayrıca uzuvlarını aynaya yaklaştırdığı için simetri algısı gelişecektir.
• Çorap Eşleştirme: Çorabın eşini bulma etkinliği eşleştirme ve konsantrasyon duygusunu geliştirmek amacıyla yapılır. Farklı renk ve desenlere ait çorapların çiftleri karıştırılarak sepete eklenir. Sonrasında bebek, sepetteki çorapların eşlerini bulmaya çalışır.

3-6 Yaş Montessori Etkinlikleri

3-6 yaş aralığı çocuklar için anaokulu dönemidir. Bu dönemde kendini ifade etme becerisi, okuryazarlık ve matematik gelişim için etkinlikler yapılır. Bu etkinliklerden bazıları şu şekildedir;

• Günlük yaşam becerileri
• Müzik aleti çalma
• Patates baskı
• Mandalla çamaşır asma
• Yakın renkteki cisimleri sıralama
• Parmak izi sayma
• Tekerleme
• Cisimleri büyükten küçüğe sıralama
• Riddle Cube oyunu

6-12 Yaş Montessori Etkinlikleri

Bu dönem çocuklarda ilkokul ve ortaokul dönemine denk gelir. Bu dönemde yapılan etkinliklerle çocukların ilgi alanına bağlı olarak öğrenmeden keyif alması sağlanır. 6-12 yaş çocukların özgüven, bağımsızlık, iç disiplin, hayal gücü ve kendine yetme becerilerine yardımcı olunur.

Bu dönemdeki çocuklarda sosyalleşme artar. Bu nedenle çocukların yaşadıkları toplumdaki yerlerini anlamaları için teşvik edilir. Aynı zamanda empati, hoşgörü, saygı gibi kendini ifade edebileceği kültürel değerlerin içselleştirilmesi sağlanır.

6-12 yaş aralığında çocuklar arkadaşlarıyla daha çok vakit geçirir. Bu nedenle çocukların arkadaşlarıyla vakit geçirebilmesi için ortam oluşturmak gerekir. Bu ortam; dil, zihinsel, duyusal, motor ve sosyal becerilerinin gelişmesine katkı sağlar. Ayrıca bu dönemde okuma ve yazma öğrenen çocuklar için günlük tutması istenebilir. Günlük; çocuklarda kendini ifade etme becerisini geliştirirken aynı zamanda bilişsel, motor, sosyal ve duyusal becerilerini de destekler. Ayrıca ailecek oynanacak kutu oyunları, çizim, bulmaca, boyama etkinlikleri çocukta görsel hafıza ve konsantrasyonun gelişmesini sağlayacaktır.

12-15 Yaş Montessori Etkinlikleri

Bu yaş çocuklarda artık ergenlik dönemi olarak adlandırılır. Bu dönemde Montessori yaklaşımı genel olarak çocukların beden algısını geliştirmeye yöneliktir. Bu amaçla sportif faaliyetlere yönelebileceği gibi kendi benliğinin farkına varması için de bazı faaliyetlerde bulunabilirsiniz.

Sinema, konser gibi etkinlikler bu dönemdeki çocuklar için idealdir. Bunun yanı sıra market alışverişini birlikte yapmak, girişimcilik faaliyetlerini desteklemek sorumluluk duygularının gelişmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca akademik anlamda gelişmeleri için uygun ortam sunmalı, gençliğe adım atarken dünyayı anlamlandırması için sohbetler gerçekleştirilmelidir.

Montessori eğitimiyle ile ilgili profesyonel destek almak için pedagoglarımıza başvurabilir, kolayca online randevu alabilirsiniz.